نمونه خلاصه پژوهشهای انجام شده 2

Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA MicrosoftInternetExplorer4

برنامه ریزی توسعه درون شهری، روش ها و ضرورت ها*

مهندس سید مهدی فخراحمد** دکتر محمدرضا پورجعفر*** دکتر علی اکبر تقوایی****

تاریخ دریافت مقـاله: 10/11/86
تاریخ پذیرش نهایی: 10/03/87


چكیده

توسعه پایدار شهر زمانی اتفاق خواهد افتاد که به تمامی اجزای تشکیل دهنده شهر توجه شود. در توسعه درونی و در گسترش قلمرو فضایی، شهرهای امروزی کمتر از نظامی برنامه ریزی شده تبعیت شده، لذا برخی قابلیت ها از جمله زمینهای قابل بازیافت شهری و خصوصاً زمینهای خالی و بلا استفاده درون شهری، به خوبی شناسایی نمی گردند که با شناسایی این زمینهای درون محدوده شهر، ضمن جلوگیری از گسترش افقی و بی برنامه، از مزایای توسعه درونی استفاده نمود. هدف اصلی مقاله، بیان اصول، روش انجام و استراتژیهای توسعه درون شهری و قابلیت سنجی اجرای این نوع توسعه در شهر دوگنبدان است. یافته های تحقیق نشان می دهد با تفکر توسعه درونی اجرای آن در مقابل توسعه پیرامونی، نتایج ارزشمندی چون کاهش هزینه ایجاد و نگهداری زیرساختهای شهری و ارائه مناسب تر خدمات شهری بصورت متمركز بدست خواهد آمد. لذا در این راستا به بررسی و مقایسه هزینه ایجاد و نگهداری زیرساختهای شهری در توسعه درونی و پیرامونی در شهر دوگنبدان پرداخته شد.

واژه های كلیدی

توسعه درون شهری، توسعه پیرامونی، زمینهای خالی، زیرساختهای شهری، دوگنبدان

 

مـکــان

دکتر آتوسا مدیری*

تاریخ دریافت مقـاله: 17/01/87
تاریخ پذیرش نهایی: 15/05/87


چكیده

هدف مقاله بررسی نظریات مکان در چهارچوب سه رویکرد اثباتی ، انتقادی و پدیدارشناسانه است. در بخش نخست به تعاریف مکان با رویکردی همه جانبه و در بخش دوم به نظریات پدیدارشناسان و مفاهیم اصلی بسط داده شده توسط رالف و شولتز پرداخته می شود. بخش سوم مقاله انتقادهایی است که عمدتاً مسی و هابرماس به رویکرد صرف پدیدارشناسی مکان ارائه می کنند. بخش چهارم مقاله به نظریات، راهکارها و معیارهای اثبات گراها نظیر مونتگمری و کانتر پرداخته می شود. مفاهیم اصلی که پدیدارشناسان در تعریف مکان بکار می گیرند، مفهوم درون و برون و موضع شناسی است. رویکرد انتقادی به نقش ساختارهای اقتصادی و اجتماعی در شکل گیری مکان می پردازد و رویکرد اثباتی در قالب سه مؤلفه ی کالبد، معنا و فعالیت شکل گیری مکان را تبیین می کند. اما آن چه در کنار تمامی مفاهیم، ساختارها و مولفه ها اهمیت دارد، انسان، حضور وی و تعامل او با تمامی شکل دهنده ها است. عناصر فوق به روش تحلیل محتوا بررسی شده اند.

واژه های كلیدی

مکان1، زیست جهان2، گشتالت3، موضع شناسی4، درون و برون

 

نقش پژوهش در فــرآیند آموزش طراحی معمــاری

مهندس محمد شریف شهیدی* دکتر محمد رضا بمانیان** مهندس مهزاد یالپانیان***

تاریخ دریافت مقـاله: 01/02/87
تاریخ پذیرش نهایی: 06/06/87


چكیده

مقاله حاضر به نقش پژوهش در فرآیند آموزش طراحی معماری پرداخته است. با نگاهی به پیشینه تحقیق، ابتدا پنج مدل مختلف طرحمایه- آزمون، تجزیه و ترکیب، تجربی، منطقی و تداعی گرا که نشانگر رابطه بین پژوهش و طراحی است مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه به بررسی مدلهای کارآمدتر در آموزش طراحی بر اساس مولفه های پژوهش پرداخته خواهد شد. در این مدلها، تاثیر پژوهش در سه مرحله پیش از طراحی، حین طراحی و بعد از طراحی مورد ارزیابی قرار می گیرد. انجام این مراحل می تواند بینشی جدید نسبت به فرآیند طراحی معماری و ارتباط آن با تدریس معماری ایجاد نماید. نتایج حاصل از این پژوهش می تواند با تاكید بر نقش پژوهش در آموزش معماری به كارآمد سازی آموزش طراحی معماری پرداخته و پس از تطبیق با شرایط و ویژگیهای حاكم بر نظام آموزش فعلی ایران، بعنوان الگویی مناسب برای ارتقاء سطح كیفی آموزش طراحی معماری قلمداد شود.

واژه های كلیدی

طراحی معماری ، پژوهش ، آموزش معماری ، طرحمایه.

محــــرمیت در معمــــــاری سنـتی ایــران

مهندس محمد کاظم سیفیان* مهندس محمدرضا محمودی*

تاریخ دریافت مقـاله: 06/03/85
تاریخ پذیرش نهایی: 20/04/86


چكیده

نقش غنی و زیبای جامعه سنتی، نتیجه غنا و زیبایی تار و پود معنوی آن است که طرحها و نقشهای کلی را به هم پیوند می دهد. اصول معنوی حاکم بر معماری سنتی ایران، ریشه های عمیقی در فرهنگ و اندیشه های این مرز و بوم داراست. اصل محرمیت به عنوان یک اصل حاکم بر تمامی شئون زندگی، به زیبایی در معماری سنتی ایران کالبد یافته و آثار و نتایج عمیقی در سازماندهی فضایی و نحوه قرار گیری عملکردهای گوناگون داشته است. برخورد و آمیزش عنصر ایرانی با جریانهای فرهنگ و هنر و اندیشه اسلامی، سیمای تازه ای به هنر ایرانی بخشید. معماری ایران پس از اسلام از طراحی، ظرافت و دقت نظر بی نظیری برخوردار شد و در این میان اصول جهان بینی اسلامی تاثیرات غیرقابل کتمانی در هویت و شکل دهی به آن از خود برجای گذاشت. این مقاله پی جوی آن است تا تا با ارائه تعریفی از محرمیت، عوامل مؤثر بر آن، ریشه های شکل گیری آن و تأثیر گذاری آن را در سازمان فضایی-کالبدی معماری سنتی ایران باز شناساند.

واژه های كلیدی

محرمیت، درونگرایی، سلسله مراتب، معماری سنتی

 

 

سلسله مراتـب شهری و سنجه های كیـفی در قـرآن

دكتر محمد حسن ابراهیمی****

تاریخ دریافت مقـاله: 16/12/85
تاریخ پذیرش نهایی: 01/05/86


چكیده

هدف این مقاله طرح و اشاره به وجود دو نوع معیار، برای سنجش و دسته بندی مراكز و زندگی شهری به روایت قرآن كریم با استفاده از روش تحلیل محتوای متن است. در بخش نخست، شواهدی پیرامون تفكیك انواع مختلف اسكان جمعی و انعكاس این سلسله بندی از مراتب شهرنشینی در قرآن ارایه و مثالهایی از اشاره به این معیارهای كمی مدنی ارایه میگردد؛ در بخش دوم، از طریق بررسی ویژگیهایی كه در تفكیك این نقاط جمعیتی مؤثر افتادهاند برخی از معیارهای بنیانی و سنجه های كیفی زیربنایی كه زندگی شهری در جهان اسلام را شكل داده و در روند شكلگیری شهرهای آن مؤثر افتادهاند، پیشنهاد و معرفی میشوند.

واژه های كلیدی

سلسله مراتب شهری، سنجه های كیفی

 

 

 

توسعه كالبـدی شهر نالـوس با در نظر گرفتـن اثرات زیست محیطی به كمك GIS

دكترحمید شیر محمدی** مهندس فریدون نقیبی **

تاریخ پذیرش نهایی: 01/11/86
تاریخ دریافت مقاله: 01/04/86


چكیده

رشد بی رویه جمعیت شهری و افزایش مهاجرت به شهرها ، منجر به ساخت و سازهای بدون برنامه ریزی ، گسترش مهار نشدنی شهرها و تغییرات فراوانی در ساختار فضایی شهرها گردیده است، که نیازمند سازماندهی اساسی و طراحی فضایی (برنامه ریزی) مناسب است. در این تحقیق به بررسی اشکال مختلف توسعه شهری پرداخته شده و سعی شده موانع اصلی توسعه های شهری با تاكید بر مسائل زیست محیطی اعم از طبیعی مانند وجود رودخانه، کوه، شیبهای تند، جنس خاک، گسل و غیر طبیعی مانند وجود تاسیسات و صنایع سنگین (و یا غیر قابل انتقال) به صورت مدون گردآوری و تدوین شده و نقش هر یک از این عوامل به طور جداگانه بررسی شود، سپس به کمک GIS و قابلیت های آن روند توسعه بر اساس پارامترهای موثر مدلسازی شده و میزان و ضریب اهمیت هر یک از این عوامل به طور تجربی و با راهنمایی افراد خبره برای حالت کلی و همچنین برای نمونه موردی شهر نالوس، دسته بندی و ارزش گذاری شده تا با بهره گیری از GIS و با توجه به شرایط مختلف، با محاسبه میزان زمین مورد نیاز توسعه آینده شهر نالوس، مكانیابی در راستای اهداف برنامه ریزی و تحقق توسعه پایدار صورت گیرد.

واژه های كلیدی

توسعه كالبدی شهرها ، توسعه مكانی ، سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدلسازی

 

سکونت گاه های غیر رسمی شهری در کلان شهر اهواز

دكتر حمید ماجدی* مهندس کورش لطفی**

تاریخ دریافت مقـاله: 15/01/85
تاریخ پذیرش نهایی: 02/06/86


چكیده

سکونت گاه های غیر رسمی حاصل شهرنشینی سریع و مشکلات اقتصادی کشورها و بخصوص کشورهای در حال توسعه می باشد. کشور ایران نیز پس از اصلاحات ارضی با این پدیده آشنا گردید. رشد چنین سکونت گاه هایی مشکلات زیادی در ابعاد اقتصادی– اجتماعی و کالبدی در کلان شهر ها به همراه داشته است. وقوع جنگ تحمیلی به رشد چنین سکونت گاه هایی در شهر اهواز افزود و بدنبال آن بازسازی مناطق جنگ زده استان فرصت پرداختن به این پدیده نابهنجار شهری را از مسئولین سلب نمود. هدف این مقاله شناسایی علل شکل گیری سکونت گاه های غیر رسمی در کلان شهر اهواز و ارائه راه کارهای لازم می باشد. نتایج نشان می دهد که مهمترین علت شکل گیری این سکونت گاه ها در شهر اهواز، مهاجرت شهر به شهر ناشی از شرایط جنگی منطقه و شرایط اقتصادی شهرهای استان بوده و مهمترین انگیزه مهاجرت، انگیزه اقتصادی است. در همین راستا، ارزانی مسکن و زمین و نزدیکی به بستگان از مهمترین دلایل اسکان در محل سکونت فعلی ذکر شده است. در پایان مقاله راهکارهای لازم برای به حداقل رساندن برخی از نارسایی ها و مشکلات این سکونت گاه ها پیشنهاد گردیده است.

واژه های كلیدی

سکونت گاه های غیر رسمی، شهرنشینی، مهاجرت، کلان شهر اهواز

 

نمونه خلاصه پژوهشهای انجام شده

Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA MicrosoftInternetExplorer4

 

 

تغییـرات در صنعت ساختمان ایـران

مهندس آرش قهرمانی

تاریخ دریافت مقـاله:02/04/87
تاریخ پذیرش نهایی:01/11/87


چكیده

طی چند دهة گذشته، تلاش هایی جهت پیشبُرد صنعت ساختمان در ایران، از قبیل تولید صنعتی و یا واردات فناوری کشورهای توسعه یافته صورت گرفته که با شکست مواجه شده است و از طرفی روش های متعارف و رایج در صنعت ساختمان ایران و بخصوص بخش مسکن، جوابگوی نیاز جمعیت رو به رشد، نخواهد بود. با توجه به شرایط موجود، ساختمان های صنعتی تنها راه حل عملی برای برطرف کردن مشکلات کنونیِ مسکن در ایران از قبیل کمبود مسکن و کیفیت پایین آن خواهد بود. کمبود مسکن و نبود سیستم ساختمانی مناسب جهت جبران این کمبود، مهمترین دلیل انجام این تحقیق و ارائة راه حل، اصلی ترین هداف آن است. در راستای تحقق بخشیدن به این هدف، باید در نظر داشت که نه روش های رایج ساخت و ساز، و نه روش های مدرن وارداتی، هیچکدام به تنهایی نمی توانند مشکلات موجود را برطرف نمایند؛ بلکه برای حل این مشکلات ترکیبی از این دو لازم است.

واژه های كلیدی

روش های رایج ساختمانی ، کمبود مسکن ، رشد جمعیت ، صنعت گرایی

 

 

 

 

 

 

اصول حاکم بر طراحی هدفمند محور های دید شاخص شهری

دکتر محمد رضا پورجعفر* مهندس علی رضا صادقی**

تاریخ دریافت مقـاله:01/08/87
تاریخ پذیرش نهایی: 10/11/87


چكیده

در طراحی شهری و در فرآیند بهبود کیفیت محیط، ارتقا کیفیت بصری-کالبدی عرصه های عمومی شهر از جایگاه والایی برخوردار است. لذا طراحی آگاهانه و حفاظت از محور های دید به سوی ارزش های شاخص بصری، در ارتقا کیفیت بصری-کالبدی عرصه های عمومی نقشی غیر قابل انکار دارد. در این نوشتار به منظور شناخت و ارائه اصول حاکم بر طراحی آگاهانه و هدفمند محور های دید شاخص درون شهری، از طریق روش توصیفی و تحلیل محتوایی مرور متون و استفاده از اسناد تصویری، به باز شناخت ویژگی های مشترک محور های دید شاخص جهان پرداخته شده است. همچنین جایگاه محور دید در تحقق اهداف و مبانی نظری طراحی شهری مورد تدقیق قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش ارائه معیار هایی نظیر ضرورت توجه به توپوگرافی و اختلاف سطح ها، محصوریت مطلوب، توجه به مکان رفتارها، تقویت حضورپذیری از طریق وجود فعالیت خاص در بدنه یا عنصر پایانی و استفاده از عناصر اکولوژیک هویتمند، در طراحی و ساماندهی محور های دید خواهد بود.

واژه های كلیدی

محور دید، سازماندهی بصری، مطالعات بصری-کالبدی، کیفیت بصری-کالبدی محیط

 

 

 

 

 

از نقش جهان تا کامپیدولیو

مهندس جمال الدین سهیلی

تاریخ دریافت مقـاله:10/04/86
تاریخ پذیرش نهایی:07/08/87


چكیده

معماری یكی از راههای شناخت مكانت و ارزش بسیاری از موضوعات در واصل گردانیدن انسان به آرمانهای معنوی است. در وصول به آرمان انسانی، شناخت جایگاه وی در عالم بسیار مهم است كه آن را به هویت تعبیر کرده اند. هر آنچه به احراز هویت معنوی انسان انجامیده از دیر باز مورد توجه بوده، هنر یكی از اصلی ترین آنهاست که در مورد سبك های معماری نیز مصداق دارد. این مقاله با مطالعه تطبیقی شیوه شهرسازی رنسانس و مكتب اصفهان دوره صفویه، پاسخی مشترك برخواسته از نیازهای انسانی یافته. ابتدا نحوه توسعه و گسترش اصفهان دوره صفویه و رم دوره رنسانس مقایسه و سپس ارتباط مراکز قدرت سیاسی با مراکز مذهبی بررسی شده است. بررسی تناسبات و محاوره فضایی اجزا و عناصر شکل دهنده و بررسی تطبیقی نگرش معنا گرایانه در طراحی دو میدان تبیین قالب های مشترک مراتب عالی و روحانی هنر خواهد بود.

واژه های كلیدی

هویت معنوی، مجموعه های كالبدی- فضایی، معنویت قدرت حاکم، تناسبات و محاوره فضایی، نگرش معناگرا

 

 

 

ارزیـابی و تحلیل اثربخشی پل های عابر پیاده درون شهری

دکتر هاشم نیکومرام* دکتر حسین وظیفه دوست** سروش خانی ***

تاریخ دریافت مقـاله: 30/08/86
تاریخ پذیرش نهایی: 30/12/86


چكیده

استفاده گسترده از اتومبیل در جوامع صنعتی سبب تغییر سیستم‌های شهرسازی گردید. این امر موجب شد مهندسین شهرسازی اولویت را به وسائل نقلیه دادند. پس از پایان جنگ جهانی دوم رویكرد جدیدی در شهرسازی شكل گرفت، این جنبش ایجاد فضای اختصاصی عابرین پیاده و اولویت دادن به آن‌ را مد نظر قرار داد. پل عابر پیاده یكی از این دستاوردها است. طبق آمار راهنمایی و رانندگی 38% تصادفات شهر تهران (1385) با رفتار عابران پیاده در ارتباط است كه یكی از مهمترین علل آن عدم استفاده از پل عابر می‌باشد. هدف این مقاله بررسی و ارزیابی میزان اثر بخشی پل‌های عابر پیاده درون شهری است. برای پی بردن به این امر بررسی میدانی صورت گرفت. بر اساس تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده، دلایلی چون عدم مكانیابی مناسب، عدم كاربرد برای همه اقشار، عرض كم خیابان، زمان‌بر بودن، عوامل مزاحم و غیره موجب كاهش اثر بخشی پل عابر است. بر اساس یافته‌های تحقیق و مطالعات انجام شده راهكارهای نرم افزاری مانند راهكارهای فرهنگی و قانونی و راهكارهای سخت افزاری كه بر جنبه‌های کالبدی سازه مورد نظر تاكید دارند، پیشنهاد شده است.

واژه های كلیدی

اثر بخشی ، عابر پیاده ، تسهیلات عابر پیاده ، سیستم فراگذر عابر پیاده ، پل عابر پیاده(روگذر عابر پیاده)

 

 

 

 

بـررسی و تحلـیل نقـش سینـما در انتقـاد از شهر سـازی مدرن

دکتر سیامک پناهی* دکتر سید مصطفی مختاباد امرئی** دکتر مهرداد نوابخش ***

تاریخ دریافت مقـاله: 10/09/86
تاریخ پذیرش نهایی: 10/02/87


چكیده

این مقاله حاصل پژوهشی در "چگونگی نقش سینما در انتقاد از شهرسازی مدرن" است. در این تحقیق، با روش تحلیلی و توصیفی با تکیه بر روش نشانه شناسی لایه ای ( تحلیل فیلم با دیدگاه محور همنشینی¹ لایه‌های متن²، بافت³، بینامتن⁴، رمزگان⁵و رسانه ها⁶) و تحلیل سه گانه اروین پانوفسكی⁷ ( ادراك اولیه ،ادبیات موضوع و هرمنوتیك⁸) در تمامی لایه‌های همنشین مفاهیم بازشکافت شده اند. سینما در فرآیند انتقاد از جریان مدرنیته در ژانر کمدی سیاه، نشانه های تلخ مدرنیته، نوستالژی شهری، استفاده از پلان شهری و همچنین ارائه یوتوپیا⁹ و دیستوپیا¹⁰ ی شهری ابراز وجود نموده است. فرایند حاصل از تحقیق به این نتیجه دست یافته است که اگر چه معماری و شهرسازی مدرن تبلور جریان مدرنیته بوده اند، اما سینما همچون اکثر هنرها منتقد شهر سازی مدرن بوده و عناصر مشخصه فضاهای معماری و شهرسازی در تجلی معنا و مفاهیم انتقادی نقش بسزایی داشته اند.

واژه های كلیدی

سینما، شهرسازی مدرن، معماری مدرن، دیستوپیا

 

 

هویت ایرانی بادگیر و پیشینه یابی آن در معماری ایران*

دکتر مهناز محمودی ** دکتر سید مجید مفیدی شمیرانی***

تاریخ پذیرش نهایی: 10/09/86
تاریخ دریافت مقاله: 01/04/87


چكیده

یکی از اجزای بناهای بومی ایران در اقلیم گرم بادگیر است که بعنوان یک سیستم سرمایشی ایستا، تهویه مطبوع را با استفاده از انرژی تجدید پذیر باد فراهم می آورده است. بادگیر از شاهکارهای معماری ایران محسوب می شود که قدمت و پیشینه استفاده از آن در ایران به علت قرار گیری آن در مرتفع ترین بخش بنا یا به عبارتی اولین قسمتی که در معرض تخریب قرار دارد، نامعلوم مانده است. این پژوهش با مدد گرفتن از دو حوزه باستان شناسی و ادبیات سعی نموده تا با پژوهش در پیشینه ساخت بادگیر در ایران قبل از اسلام گامی در راستای هویت فرهنگی- تاریخی معماری ایران بردارد و با ارائه مدارکی مستدل از متون ادبی سابقه استفاده از آن در ایران قبل از اعراب حوزه خلیج فارس تدقیق نماید. محور اصلی پژوهش بر بررسی توصیفی- تحلیلی استوار است و نتایج آن به مدد استنتاج از اسناد و متون تاریخی بدست آمده است.

واژه های كلیدی

بادگیر، هویت ایرانی، پیشینه یابی، معماری ایران

 

 

ارزیــابی اثـرات زیست محیطی استقـــرار كاربـری ها بر شاخص هـای كــمی و كیــفی رودخــانه ها*

مهندس شیوا آجیلیان ممتاز **

تاریخ دریافت مقـاله: 02/06/86
تاریخ پذیرش نهایی: 02/04/87


چكیده

گردش در طبیعت بخشی از مجموعه گردشگری است که بر مسافرت هدفمند به مناطق نسبتاً طبیعی برای مطالعه مناظر گیاهان و جانوران و جنبه های فرهنگی معاصر یا گذشته موجود در این مناطق اطلاق می شود.حال در صورت افزایش ناگهانی گردشگری به منطقه ای آثار زیست محیطی جبران ناپذیری بر محیط وارد می گردد.از این رو نیازمند ارزیابی اثرات زیست محیطی به عنوان فعالیتی به منظور شناسایی اثرات اجرای یک پروژه بر سلامت انسان و محیط هستیم تا با شناسایی آثار سوء احتمالی به ارائه راهکارهای مناسب بپردازیم. در این تحقیق به بررسی اثرات عوامل انسانساخت بر حاشیه رودخانه زشك واقع در استان خراسان رضوی كه یکی از مکان های مهم گردشگری است پرداخته شده است. از این رو تعیین میزان آلودگی آب رودخانه و پیامدهای گردشگری در این منطقه عاملی برای سنجش تغییرات ایجاد شده در سیمای محیط، اختلال در کاربری های زمین و تعارض با احتیاجات محلی می باشد.

واژه های كلیدی

ارزیابی اثرات زیست محیطی، گردشگری، شاخص های کمی و کیفی رودخانه، سپتیک تانک

 

 

رویكردی تحلیـلی بر نظریه های طراحی کریستوفر الکسـاندر

دکتر ناهید مهاجری* ** مهندس شیوا قمی***

تاریخ دریافت مقـاله: 01/09/86
تاریخ پذیرش نهایی: 20/01/87


چكیده

در نظریات كریستوفر الکساندر¹ دو جریان فکری عمده و متمایز ملاحظه می گردد. وی ایده های قبلی خود را به طور کامل رد نمی کند بلکه آنها را بسط و پرورش می دهد. نظریه های وی ابتدا براساس خردگرایی دکارت پایه گذاری شد: مشکلات به کوچکترین اجزاء تقسیم و هر جزء جداگانه بررسی و در نهایت به راه حلی کلی منجر گردید. بعدها در مسیری کاملاً متضاد و متفاوت گام نهاد، عرصه ای که در آن توجه خاصی به رویکرد کل نگر مبذول داشت و اکنون توجه وی بیشتر به ابعاد تجربی فرآیندهای طراحی معطوف است. او الگوهای طراحی را پایه ای برای درک فضاهای معماری و شهرهای آینده در دستیابی به کیفیتی زنده میداند. در این مقاله با تحلیل زمینه های فکری وی با شفاف سازی و تحلیل محتوای متن نظریه های طراحی، رشته تحصیلی، تجربیات و دیدگاه های اخیر وی در زمینه نظریه پیچیدگی طی چهار مرحله تحلیل شد.
واژه های كلیدی

کریستوفر الکساندر، نظریه طراحی، کیفیت زنده، انسجام، پیچیدگی

 

 

Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA MicrosoftInternetExplorer4

/* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-theme-font:minor-fareast; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial; mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}

 

نقش مادی‌ها در شکل‌گیری ساختار فضایی شهر اصفهان

دکتر حمید ماجدی ** مهندس فرشته احمدی

تاریخ دریافت مقـاله:26/06/87
تاریخ پذیرش نهایی: 01/12/87


چكیده

اصفهان شهری با هسته های اولیه زیستی است و «جویباره» به معنای «سرزمین جوی های روان» اصلی‌ترین هسته شهر بوده است. نقش زاینده‌رود و شبکه مادی‌های منشعب از آن در گذشته در امور کشاورزی و آب رسانی، جمع‌آوری آب های سطحی و آبادانی شهر از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. متأسفانه طی توسعه شهری و افزایش ساخت‌ و سازها و از بین رفتن باغات درون شهر و مزارع اطراف، بخشی از هویت شهر به نام «مـــادی» به دست فراموشی سپرده شد. لزوم توجه و سرمایه‌گذاری در جهت احیاء مادی ها از دیدگاه های متعدد تاریخی، زیست محیطی، طراحی شهری و اقتصادی قابل بررسی است. این مقاله به شناسایی سوابق و عملکرد مادی‌ها طی تاریخ و ارتباط آن با توسعه و طراحی فضاهای شهری پرداخته است. حفظ ارزش های هویتی تاریخی مادی‌ها، زیباسازی فضای شهری با ارتقاء نقش عبور و مروری مادی‌ها به « سبزراه1» و برآورده ساختن نیازهای عملکردی، تفرجی، روحی و روانی شهروندان جهت ارتقاء کیفیت زیستی شهر از اهداف اصلی مقاله است. ‌

واژه های كلیدی

اصفهان، زاینده‌رود، مادی، هویت

 

 

رویکردی تحلیلی به ضرورت توجه به فرهنگ جوامع

مهندس کامیار اخوان خرازی*

تاریخ دریافت مقـاله: 01/04/87
تاریخ پذیرش نهایی: 10/11/87


چكیده

شهرسازی امروز به واسطه انبوه مسائل جدید، خصوصاً مشکلات فرهنگی و نیازهای روحی، روانی و عاطفی مردم، دستخوش تحولات بنیادین شده است. رشد گرایش به شهرسازی کارآ1 یکی از بارزترین این نمودها است. شهرسازی کارآ بر خلاف شهرسازی مدرن الگویی یکسان و جهانی نداشته و هر منطقه بر اساس توان های انسانی، زیست محیطی، اقتصادی، فنی و علمی خود نظام شهری ویژه خود را تدوین می نماید. امروزه فرهنگ جوامع به عنوان یک سرمایه اجتماعی در برنامه ها و طرح های شهری مد نظر قرار می گیرد. در این مقاله با رویکردی تحلیلی و با تحلیل محتوای متن، ابتدا مفهوم فرهنگ در رویکردهای مختلف تدقیق گردیده و سپس تأثیر فرهنگ جوامع در کلیه شئون زندگی و بر شهرسازی بررسی گردیده و تأکیدی است بر این نکته که در کلیه طرح ها و برنامه های شهری باید توجه به فرهنگ در سرلوحه مطالعات قرار گیرد و تطابق برنامه و طرح ها با فرهنگ از مقولات اساسی پایداری جوامع است

واژه های كلیدی

فرهنگ، شهرسازی کارآ، سرمایه اجتماعی، هویت

 

 

 

 

 

بررسی تطبیقی عوامل مؤثر بر گسترش شهرهای بزرگ و میانی
(10 شهر ایران - دوره معاصر)

دکتر زهره داودپور* مهندس داریوش اردلان**

تاریخ دریافت مقـاله: 01/08/87
تاریخ پذیرش نهایی:01/11/87


چكیده

هدایت گسترش شهرها به صورتی برنامه ریزی شده كه بتواند خواسته های ساكنان را برطرف نماید، همواره یكی از هدف های برنامه ریزان شهری بوده است. با توجه به فراز و فرودهایی که در زمینه برنامه ریزی شهرها طی قرن گذشته دیده شده است، بررسی آنچه بر رشد شهرها و نحوه جهت گیری آنها اثر گذار بوده، می تواند راهنمای خوبی در شناسایی عوامل تاثیر گذار و میزان اثر بخشی آنها در آینده باشد. لذا پژوهش حاضر با رویکردی مقایسه ای به بررسی گسترش 10 شهر میانی و بزرگ ایران طی چند دهه گذشته پرداخته است تا از این بازنگری بتوان نوع جهت گیری و عواملی که سبب گسترش این شهرها بوده اند را دریافت نموده و در نهایت عوامل مشترک آنها و همچنین عوامل خاص هر شهر را شناسایی نماید. در این پژوهش سعی شده با تكیه بر منابع معتبر و مرتبط با موضوع و با استفاده از مطالعات كتابخانه ای، موضوع گسترش شهرها مورد بررسی قرار گیرد.

واژه های كلیدی

گسترش، عوامل تاثیر گذار، شهرهای بزرگ و میانی، ایران

 

 

 

تبیین مفهوم گـذار در مبانی هویت تمدن ایـرانی

دکتر محمد نقی زاده** مهندس مریم دورودیان

تاریخ دریافت مقـاله: 01/08/87
تاریخ پذیرش نهایی:10/11/87


چكیده

این مقاله پژوهشی در "چگونگی تاثیر مفهوم گذار در هنر ایرانی" است. هنر ایرانی متاثر از مبانی فکری ایرانی، هنری مفهومی است. اشتراک در مبانی فکری و تلاش برای حفظ و انتقال اصول و معیارهای هویت ایرانی به زبان و بیان هر دوره موجب پیوستگی هویتی در آثار دوران گذشته شده است. اما در دوران معاصر به دلیل نقصان در توجه به جهان بینی جامعه در ایجاد زبان و بیان معاصر موجب گسست هایی در این مسیر کمال گرا شده است. بنابراین هدف اصلی تحقیق حاضر تبیین چارچوب فکری برآمده از جهانبینی جامعه با بررسی توصیفی- تحلیلی است. چنین بستر فکری امکان باز احیایی کهن الگوها در توسعة بهینة مسیر پیشرو تمدن ایرانی را فراهم می آورد. "مفهوم گذار" برآمده از اعتقادات توحیدی جامعة ایرانی، با دو معیار "امکان گذار" و "تذکر به گذار" این چارچوب فکری را ایجاد می کند و دربرگیرنده بسیاری از اصول و معیارهای هویت ایرانی است.

واژه های كلیدی

مفهوم گذار، تجردگرایی توحیدی، مکان تامل، مراتب ادراکی، هویت ایرانی، معماری ایرانی

/* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-theme-font:minor-fareast; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial; mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}

موضاعات 2

جایگاه فرهنگ در معماری و شهرسازی
• نقش آموزش دانشگاهی,نظام مهندسی و شهرداری در شکل گیری معماری و شهرسازی
• تاثیر توسعه ی پایدار در معماری و شهرسازی
• جایگاه و نقش مدیریت شهری در معماری و شهرسازی
• معماری و شهرسازی برای معلولین
• نقش سازه در معماری و شکل گیری شهر
• چالش های موجود در معماری و شهرسازی منطقه
• بافت فرسوده و سکونتگاه های غیر رسمی منطقه (چالش ها و راهکارها)
• نمودهای معماری سنتی و اسلامی در معماری و شهرسازی منطقه

موضوعات اول

1-جنگل و مرتع
- علل و عوامل تخریب جنگل ها و مراتع
- روش ها و رویکرد های نوین مدیریت پایدار جنگل ها و مراتع
- سیاست گذاری ، برنامه ریزی و مدیریت منابع جنگلی
- کاربرد فناوریهای نوین در علوم جنگل و مرتع
- نقش جنگل ها و مراتع در توسعه پایدار
2- آبخیزداری و مدیریت منابع آب و خاک
- آبخیزداری و استحصال آب باران
- مدیریت منابع آب و خاک
- آبیاری و زهکشی
- کاربرد فناوریهای نوین در علوم آبخیزداری و مدیریت منابع آب
- نقش آبخیزداری و مدیریت منابع آب در توسعه پایدار
3- بیابان و بیابان زدایی
- ارزیابی ، پایش ، مدیریت و کنترل مناطق بیابانی
- فرسایش بادی و ریز گردها
- کاربرد فناوری های نوین در مطالعات بیابانزدایی
- بیابانزایی و توسعه پایدار
4- علوم شیلات و آبزیان
- تکثر وپرورش آبزیان
- صید و بهره برداری
- بهداشت و بیماریهای آبزیان
- کاربرد فناوریهای نوین در علوم شیلات و آبزیان
- نقش آبزی پروری در توسعه پایدار
5- علوم دام و دامپزشکی
- تغذیه دام و طیور
- فیزیولوژی ، ژنتیک و اصلاح نژاد دام و طیور
- بهداشت ، ایمنی و بیماریهای دام و طیور
- نقش مجتمع های دامپروری در توسعه پایدار کشاورزی
- کاربرد فناوریهای نوین در علوم دامی
- نقش علوم دامی در توسعه پایدار
6- تولیدات گیاهی
- مدیریت باغ ، پارک و تکثیر و پرورش نهال و بذر
- گیاهشناسی و گیاهان دارویی
- مباحث مربوط به علوم زراعت و اصلاح نباتات
- کابرد فناوری های نوین در علوم گیاهی
- نقش علوم گیاهی در توسعه پایدار
7- مدیریت ، ترویج ، اقتصاد در بخش کشاورزی
- صنايع غذايي و محصولات لبني و گلخانه اي
- تحقیقات ، آموزش ،اقتصاد و ترویج کشاورزی
- بهره وری و موانع اشتغال در بخش کشاورزی
- بررسی مسائل مربوط به صنعت کود و مخاطرات زیست محیطی آن
- نظام بیمه ای و نظام بانکي محصولات کشاورزی و نقش آن در توسعه پایدار
8- پدافند غيرعامل
- نقش پدافند غير عامل در تامين امنيت غذايي كشور
- نقش پدافند غير عامل در حفظ محيط زيست و منابع طبيعي
- نقش پدافند غير عامل در برخورد با حوادث طبيعي (سيل، زلزله، طوفان، خشك‌سالي، ريزگرد و...)
- نقش آموزش و فرهنگ¬سازي پدافند غير عامل بمنظور توانمندي‌ بخش كشاورزي
- آينده‌پژوهي و استفاده از روش¬هاي نوين براي مقابله با تهديدات نوپديد
- نقش پدافند غير عامل در تغييرات تعمدي اقليم و اثرات آن در بخش كشاورزي
- کاربرد فناوري‌هاي نوين در پدافند غیرعامل
- نقش پدافند غیرعامل در توسعه پایدار
9- خشکسالی و تغییرات اقلیمی
- راهكارهاي جبران خسارت ناشي ازخشكسالي و تغییرات اقلیمی
- روش‌هاي پایش و پیش‌بینی ، ارزيابي ومطالعه پديده خشكسالي و تغییرات اقلیمی
- راهكارهاي كاهش اثرات خشكسالي دركشاورزي،منابع طبيعي و محیط زیست
- اثرات و روش‌های مديريت خشکسالی و تغييراقليم دركشاورزي ، منابع طبيعي و محیط زیست
- کاربرد فناوري‌هاي نوين در مدیریت خشکسالی و تغییرات اقلیمی
- نقش مدیریت خشکسالی و تغییرات اقلیمی بر توسعه پایدار
10- محيط زيست و توسعه پایدار
- مديريت، برنامه ریزی و آموزش محيط زيست
- آلودگي هاي محيط زيست
- ایمنی ، بهداشت و محیط زیست
- ارزیابی و آمایش سرزمین
- اقتصاد و حقوق محیط زیست
- تنوع زيستي و توسعه پايدار
- مدیریت انرژی
- مدیریت پسماند
- اکوتوریسم
- کاربرد فناوریهای نوین در محیط زیست

فهرست اسامی دانشجویان

 

ابراهيميان  فاطمه

اسدي جونقاني  زهره

بهارلوهوره  ندا

جزائري   سيدرضا

جليلي پايدار  مهشاد

حيدري سورشجاني  مينا

خليليان شلمزاري  زهرا

دادائي  ژاله

رئيسي  سيده فرانك

رئيسي نافچي  ليلا

رحيمي  محمد

رضايي  مرتضي

سلطاني  ساناز

شاكري بروجني  پريچهر

شريفيان دهكردي  مهران

ضيا  نگار

طالبي  حسن

عباس پور  ارش

عباسي دهكردي  يدالله

عليقليان چادگاني  زهرا

فرهادي بابادي  كريم

قائيدي باردئي  عليرضا

قريشي  سيدمحمدتقي

قنبري جعفرابادي  ابراهيم

كشاني  شقايق

آستي  سحر

احمدي بابادي  زينب

احمدي چلوي  سهيلا

اسمعيلي  محدثه

اشرفي اشكفتكي  بهاره

اصغريان دستنائي  زهرا

اكبري چالشتري  فاطمه

براتي  مرضيه

جهان بخشي  مريم

خاكسارحقاني دهكردي  مهشيد

خدابخشي شلمزاري  ليلا

خليليان شلمزاري  زهرا

رحيمي  سميرا

شيرازي باصيري  پريسا

صادقي سودجاني  احمد

صالحي زاده ده كهنه  سيده راضيه

عالي پورهفشجاني  پريسا

فتحي بروجني  فاطمه

كريمي  محمدرضا

كريمي برام  زهرا

محمدي  سميرا

موسوي  علي

مومني شهركي  باقر

مهدي زردخشوئي  ندا

ميرزائيان قهفرخي  زهرا

ارژنگ  فاطمه

اميني راستابي  مرضيه

بيگي ريزي  مرضيه

حسيني زاده سورشجاني  فاطمه

حيدري گوجاني  حامد

رحيمي پردنجاني  فاطمه

رضايي اسدابادي  مايده

رييسي اردلي  كوثر

صادقي سودجاني  احمد

فرديان  احسان اله

فروزنده  هلما

كريمزاده دهكردي  اشكان

كريمي قهفرخي  بهاره

محمودي اشكفتكي  محمدرضا

محموديان درويشاني  غزال

مختاري فردجونقاني  احسان

مراديان چالشتري  عليرضا

مشرف قهفرخي  راضيه

مظهري دهكردي  حسام

موسوي ساماني  سيده مريم

نوروزي  مرضيه

هاشمي  حسين

هيبتي گوجاني  شهلا

احمدي بابادي  پريسا

اماني  شقايق

بيگ هاروني  معصومه

تاجي اشكفتكي  ليلا

تيموري فرد  نرگس

حسن زاده سورشجاني  نگين

داودزاده فارساني  دانيال

رييسي اردلي  كوثر

زارعي  حانيه السادات

زنديان  صادق

زنديان سفيددشتي  پژمان

سلطاني  رحمان

شاهرخ قهفرخي  ناديا

عباس زاده  اسماعيل

عطارشهركي  سيدمحمدرضا

علي همتي  حميد

غلامي ارجنكي  الناز

قائداميني  مهتاب

قائدي باردئي  سعيد

قريشي  سيدمحمدتقي

قنبري شيخ شباني  زهرا

كمالي دهكردي  ندا

كيواني هفشجاني  اسماعيل

مالكي فارساني  احمدرضا

مظهري دهكردي  حسام

 

بهرامي طاقانكي  مسعود

حيدري بني  مطهره

خدادوستان  پگاه

خدري كيارسي  عاطفه

رضوي  سيده سحر

سرمست قهفرخي  رسول

شباني سفيددشتي  سيما

شجاعي  عليرضا

قائداميني هاروني  رويا

قاسمي پيربلوطي  علي

قاسمي شهركي  زينب

قريشي  سيدمحمدتقي

كوهي حبيبي دهكردي  اميرحسين

كوهي فايق دهكردي  نجمه

مجيدي  فرامرز

مرادي هفشجاني  ارزو

نظري زاده  راضيه

رمانشهر از نظر کریستوفر الکساندر

آرمانشهر از نظر کریستوفر الکساندر

به نقل از سیده ندا قاضی زاده - پژوهشگر دکتری معماری دانشگاه تهران

الکساندر در دوران جوانی یک نوگرای تکنوکرات محافظه کار بود و هنگامی که حس بی هویتی به او هجوم آورد، راهی سانفرانسیسکو شد. در آنجا گروهی طراحان را گرد خود آورد، با فلسفه تائوگرایی اشنا شد و کنابهایی را در زمینه معرساخت و ساز مستقل از زمان به چاپ رسانید. جنکز او را فرانوگرایی که به صورت موردی شهرساز هم هست، معرفی می کند. الکساندر در سال ۱۹۸۴ عنوان فرانوگرا را برای خود رد می‌کند. زبان الگو همان مقدار که متکی به خرد است، متکی به ایمان هم هست. یعنی متعلق است به فراتر از فرانوگرایی یا حتی پیش از نوگرایی.(ترنر ۱۳۷۶) الکساندر اولین فصل کتابش را با اعتقاد نامه سنتی آغاز می‌کند و به پایان می‌برد

 
 
راهی مستقل از زمان وجود دارد.

این راه، با قدمتی هزار ساله، امروز نیز همچون گذشته، همیشه باقی است.

بناهای سنتی گذشته، روستاها و چادرها و عبادتگاه‌ها که در آنها انسان احساس وابستگی و راحتی می‌کند، همیشه توسط مردمی ساخته شده که به مرکز این راه بسیار نزدیکند.

..

برای رهانیدن خود از خیالات و تمام تصاویر مصنوعی که از نظم در ذهن داریم و در طبیعت درونی ما اعوجاج ایجاد می کنند، لازم است ابتدا رشته‌ای را برگزینیم که رابطه واقعی بین خود و محیط اطرافمان را به ما بیاموزد.

سپس، هنگامی که این رشته تاثیرش را بگذارد و حباب‌های خیالات ما را که اکنون به آن چسبده ایم، بترکاند. ما آماده رها کردن رشته و عمل کردن همانند عمل طبیعت خواهیم بود.

این راه، راه ساخت و ساز مستقل از زمان است : نظامی را آموختن و سپس آنرا رها کردن.(الکساندر ۱۳۸۱)

تصاویر مصنوعی از نظم مورد انتقاد الکساندر کاملا عقلانی، نورگرا و آرمانگرا بوده اند. شهرسازی فرانوگرا، ضد شهرسازی بوده است.
کریستوفر الکساندر، ریاضی‌دان اطریشی – انگلیسی – آمریکایی که به عنوان یکی از پرچم داران تئوری طراحی در جهان شناخته شده است دو راه  کاملا متفاوت برای مواجهه با پیچیدگی‌های طراحی پیشنهاد کرد.
الکساندر از انگلستان به آمریکا رفت تا در دانشگاه هاروارد در رشته معماری تحصیل کند. او در کسوت صاحبنظری کلاسیک در شرق ایالات متحده ظهور کرد، زیرا خردگرایی و ریاضیات را در طراحی به کار برد. یادداشت‌های او در مورد "ترکیب سازی شکل" (Synthesis of Form) روش طراحی نوگرا، کامپیوتری و کاملا عقل‌گرا را در نظر داشت. اما این کار نشد. پس از انتقال به غرب ایالات متحده، الکساندر خلاقیت گروهی و خرد عرفی را در طراحی اعمال کرد. نتیجه کار او "زبان الگو" (The Pattern Language) بود ه به عنوان هسته مرکزی، سرمشق دیگر زبان‌های الگو بود که می توانند به مردم حس زنده بودن و انسان بودن بدهند.(ترنر ۱۳۷۶)
 

راه حل شرق
ارائه راه حل الکساندر در مورد پیچیدگی‌های طراحی، از دهه ۱۹۶۰ آغاز شد. زمانی که کامپیوتر‌های الکترونیک برای عموم قابل دسترس بود. به نظر او رسید که ماشین‌های بی روح با برنامه ریزی خوب می‌توانند جای استادکارهای جایزالخطا را، که میل به استبداد هم دارند، بگیرند. شابد کامپیوترها می‌توانستند ابراستاد شوند. الکساندر در یادداشت‌هایش معتقد است که شکل‌های بزرگ در مشکلات کوچک ترکیب کرد، بطوری که بتوان آنها را یکی پس از دیگری برگزید. اولین مثال او یک جاروبرقی بود. مشکل طراحی به مجموعه‌ای از عوامل دودویی تقسیم شد. گسترده‌ترین مثال او در مورد عواملی که شکل را تعیین می‌کنند، درباره روستای سرخ پوستان بود. این عوامل ۱۴۱ جز را در دسته‌های مذهبی، نیروی اجتماعی، کشاورزی، آب و ... تشکیل می‌دادند. لیست مذکور هم مشکلات طراحی را دربر دارد و هم اهداف طراحی را. تسلسل کلی به صورت نمودار درختی تشریح شده است.
دو سال بعد، الکساندر تحول افکار داشت و مقاله‌ای تحت عنوان "شهر درخت نیست." منتشر ساخت. منظور او از درخت سلسله مراتب است. الکساندر تاکید کرد که شهرها سلسله مراتبی نیستند و اگر شهرسازان تصور کنند که شهرها چنین‌اند. طبق برنامه‌ریزی‌هایشان، شهرهایی وحشتناک ایجاد می‌کنند که در آن‌ها سلسله مراتب خیابان‌ها، مناطق تجاری و فضاهای با بی‌فایده طراحی می‌شوند. مثال ایستگاه اتوبوس در "شهر درخت نیست" آورده شد تا نشان دهد یک ایستگاه فقط یک محل توقف در طول مسیر نیست بلکه در جایگاه خرید رفتن، قدم زدن، منتظر شدن، صحبت کردن و ... نیز قرار می‌گیرند. این مشاهدات باعث شد الکساندر علیه شهرهای مصنوعی و به نفع شهرهای ارگانیک استدلال ارائه کند. او اعلام داشت که شهرها ساختار شبهه مشبک دارند و نه ساختار درخت‌گونه. نه تنها شهر درخت نیست بلکه حتی شی هم نیست. شهر مجموعه‌ای از چشم‌اندازهاست. بخشی از هر ویژگی شهر و قسمتی از دیگر ویژگی‌ها روی هم می افتند. تفکر در مورد ساختار شهر باعث شد الکساندر روشی دیگر برای حل مساله پیچیدگی طرح‌ها توصیه کند.(ترنر ۱۳۷۶)

 
راه حل غرب
الکساندر پاسخ دوم را درباره مشکل پیچیدگی طرح در کالیفرنیا در سال ۱۹۷۷ مطرح ساخت. این نظریه در سه کتاب شرح داده شده است. یکی از این کتاب‌ها به نام "زبان الگو" در واقع شش نویسنده داردو نتیجه هشت سال تحقیق است.
بحث اصلی در "زبان الگو" آن است که در مواجهه با پیچیدگی، بشر توانسته است طرح‌هایی بصورت نمونه و سرمشق ارائه کند تا بتواند مسایلی را که به طور پدید می‌آیند، حل کند. این راه حل‌ها "الگو" نامیده شده‌اند. در جوامع بدوی، پرندگان و انسان‌ها راهی را برای استفاده از گل و گیاه در خانه‌سازی بکار می‌برند و این کار را نسل به نسل بطور ثابت حفظ می‌کردند. در جوامع نو، الگوهای بیشتری در دسترس است. اما، "زبان الگو" استدلال می‌کند که هنوز راه‌های بیشتری را برای انجام کارها وجود دارد که در طول دوران‌های بی‌پایان نیازهای پیچیده بشر را ارضا نموده است. یک مثال قدیمی، انتخاب مکانی برای استقرار نیمکت در فضای باز است.(ترنر ۱۳۷۶)
الکساندر عتقد است استفاده از الگوهای عهد عتیق منجر به شکل‌گیری "کیفیتی بدون نام"  می‌شود.
 

اولین مکانی که هنگام توصیف این نوع کیفیت به ذهن خطور می‌کند، گوشه‌ای از یک باغ است که در آن یک درخت هلو پشت به دیوار در حال رشد است. خورشید بر درخت می‌تابد و همینطور با تابش بر دیوار پشت درخت و گرم کردن آجرهای دیوار، آجرها خود نیز هلوهای درخت را گرم می‌کنند. این کیفیتی آرامش بخش را به همراه دارد که نمی‌توان نامی بر آن نهاد.
 

برای توصیف آن کیفیت، الکساندر صفت‌های زیر را مطرح می‌سازد: زنده، تمام و کمال، در آسایش، آزاد، دقیق، فارغ از نفس و جاودان.
الکساندر در مقاله تئوری جدید طراحی شهری به دنبال روشی است که از طریق آن به شهر اجازه دهد به تدریج به کل تبدیل شود. رشد شهر در جزئیات از فرایندهای بسیاری تشکیل شده است. فرایندی که در سطوح بسیار و به شیوه های متفاوت عمل می‌کند. اما هنوز اساسا یک فرایند واحد و منحصر به فرد باقی می‌ماند، آن هم به برکت این حقیقت که یک هدف منحصر به فرد و واحد دارد. این هدف واحد به طور ساده، ایجاد کلیت در محیط زیست است.
باید نوعی سیستم عملی قواعد یا روندها وجود داشته باشد که به مردم اجازه دهد دست کم به تقریب به قانون یگانه نزدیک شوند تا بتوانند کار عملی ساخت و ساز را به پیش برند.
هر عمل ساختمانی و هر میزان رشد شهر در سمت آفرینش کلیت قرار می‌گیرد. قانون یگانه نیازمند فرایند شهری زیر است : هر میزان کار ساخت و ساز در شهر رشد یابد باید جنان طراحی شود که کلیت را در تمامی سطوح حفظ کند، از بزرگترین سطح فضای عمومی و کل‌های واسطی در مقیاس ساختمان‌های جداگانه گرفته تا کوچک‌ترین کل‌هایی که در جزئیات بنا پدید می‌آیند.(الکساندر ۱۳۷۳)
اما هر چه آ‹ها قواعد واسطه را درک کنند، ضرورت این قواعد کمتر می‌شود و استفاده‌کنندگان بیشتر به درک و فهم واقعی از قانون یگانه نزدیک می‌شوند. هفت قانون واسط عبارتند از:

۱. رشد تدریجی و ذره ذره کردن

- تغییرات ساختمانی نباید بسیار زیاد باشد.

- اختلاط معقولی از اندازه ها

- توزیع معقولی از عملکردها

۲. رشد کل‌های بزرگتر
۳. ژرف نگری و دید

- افزایش‌ها از یک ژرف نگری نسبت به آنچه برای اصلاح و بهبود ساختار موجود لازم است برخیزد و نه از مفهومی که به طور ذهنی شکل گرفته است.

- برای دیدن کل، ضروری است که وارد ارتباط ابتدایی‌ترو اساسی‌تری با مساله شویم و اسلوب تفکری که بیش از همه ظرفیت آفرینش و تعیین روابط با کل را داراست دقیقا همانی است که اسلوب مبتنی بر دید نامیده می‌شود.

۴. قاعده اصلی فضای شهری مثبت

- برای تبدیل طراحی به کل ضروری است که فضایی که به وسیله ساختمان ها به وجود می‌آید خصلیت مثبتی داشته باشد.

- هر ساختمان باید فضای عمومی منسجم و شکل گرفته ای در کنار خود ایجاد کند.

- هر رشد جزئی ساخت و ساز باید به شیوه ای شکل گیرد و استقرار یابد که فضای پیاده شکل گرفته ای را به وجود آورد.

- خود حجم ساخت و ساز هم ساده و خوش ترکیب است.

۵. آرایش ساختمانهای بزرگ

۶. ساختمان

- کلیت یک شهر نمی‌تواند از کلیت شیوه ساختمانی که برای احداث بناهایش به کار می‌رود، جدا باشد.

تدوین قواعد سازمان کلی و سه بعدی سازه بنا که تضمین کننده هماهنگی ساخت کالبدی با حجمها و فضاهای بنا باشد.

- قواعد مربوط به جزئیات که تضمین کننده هماهنگی جلوه بیرونی ساختمان با فضای عمومی خارجی هستند.

۷. شکل‌گیری مراکز

- هر کلی باید به خودی خود مرکزی را تشکیل دهد و سیستمی را از مراکز را در پیرمون خود به وجود آورد.

- یک مرکز یک هستی و یک چیز است. می‌تواند یک ساختمان، یک فضای بیرونی، یک باغ، یک دیواره، یک جاده، یک پنجره یا همزمان مجموعه ای از چند عنصر پیشگفته باشد.

- به طورعام یک مرکز از نوعی تقارن ابتدایی به ویژه تقارن دو طرفه مشابه با تقارن بدن برخوردار است.

- یک مرکز یک کل است که از کل های فرعی تر تشکیل شده است. (الکساندر ۱۳۷۳)

 
ماهیت نظم

- کلیت یا انسجام، وضعیت عینی ترکیب‌بندی‌های فضایی است که به درجات بیشتر یا کمتری در هر بخش از فضا رخ می‌دهد و قابل اندازه گیری است.‌

- ساختاری که ایجاد کننده کلیت است همواره در اوضاع و احوال مشخص وضعیت مشخصی دارد و بنابراین هرگز دوباره یک شکل واحد به خود نمی‌گیرد.

- شرایط و اوضاع و احوال کلیت را همواره یک فرایند مشخص به وجود می‌آورد. این فرایند به تدریج شکل می‌گیرد و به تدریج ساختاری را که میدان مراکز در فضا خوانده می‌شود به وجود می‌آورد.

- میدان مراکز از طریق خلق گام به گام مراکز و تحت شرایط بسیار ویژه به وجود می‌آیند. (Alexander ۲۰۰۵)

 
راه بی زمان ساختن
هر بنا یا شهری تنها به میزانی زنده است که به راه بی زمان ملتزم باشد.
برای یافتن راه بی زمان نخست باید کیفیت بی نام را بشناسیم.
پی برای نیل به کیفیت بی نم باید زبان الگوی زنده ای پدید آوریم که چون دروازه عمل کند.
وقتی دروازه را ساختیم می توانیم از آن بگذریم و در آن قدم برداریم.
اما این راه کامل نمی‌شود مگر آنکه دروازه را پشت سر بگذاریم. (الکساندر ۱۳۸۱)

  منابع

Alexander, C. (۲۰۰۵). A Vision of A Living World. Berkeley, The Center for Environmental  Structure.
الکساندر, ک. (۱۳۷۳). تئوری جدید طراحی شهری. تهران, نشر توسعه.
الکساندر, ک. (۱۳۸۱). معماری و راز جاودانگی. تهران, دانشگاه شهید بهشتی.
ترنر, ت. (۱۳۷۶). شهر همچون چشم انداز. تهران, شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری.

 

کریستوفر الکساندر [i] معمار و نظریه پرداز مطرح دهه های 60 ، 70 و 80 میلادی به عنوان پدر جنبش زبان الگویی[ii] برای ارزیابی و ساخت آثار معماری مشهور می باشد . زبان الگویی بعدها به علوم کامپیوتر نیز راه یافت . این روش اولین بار به همراهی سارا ایشیکاوا[iii] و موری سیلورستاین[iv] در کتاب « یک زبان الگویی برای تولید مراکز چند منظوره » [v] در سال 1968 ارائه شد و همچنین در سال 1979 در کتاب « راه بی زمان ساختن »[vi] دوباره به نوعی توضیح داده شد . الکساندر در سال 2000 یک پایگاه اینترنتی به آدرس http://www.patternlanguage.com تاسیس کرد و در آن به توضیح این روش پرداخت . این روش سعی در ارائه یک استاندارد در ارزیابی طرح های معماری ، از بزرگترین مقیاس گرفته تا کوچکترین ریزه کاریها را دارد .



کریستوفر الکساندر تا کنون جوایز معماری زیادی کسب کرده است که مدال طلای انستستوی معماران آمریکا در سال 1970 از آن جمله بوده است . وی از سال 1963 به بعد نویسنده 21 عنوان کتاب بوده است که مهمترین آنها به جز دو مورد ذکر شده به صورت ذیل می باشند :



Community and Privacy, 1963

, 1964 Notes on the Synthesis of Form

Systems Generating Systems, 1967

Houses Generated by Patterns, 1969

A Human City, 1970

People Rebuilding Berkeley: The Self-creating Life of Neighborhoods, 1975

The Oregon Experiment, 1975

Rebirth of the Inner City, the North Omaha Plan, 1981

The Linz Café, 1981

The Production of Houses, 1985

A New Theory of Urban Design, 1985

The Mary Rose Museum, 1995

The Nature of Order: an essay on the art of building and the nature of the universe (four books), 2003



وی همچنین طراح بیش از 200 ساختمان در پنج قاره دنیاست که البته اکثراً در کالیفرنیای آمریکا ، ژاپن و مکزیک قرار دارند .

الکساندر در 4 اکتبر 1936 در وین اتریش به دنیا آمد اما در انگلستان بزرگ شد و در 1954 دوره پیش دانشگاهی را در کالج ترینیتی[vii] دانشگاه کمبریج در رشته شیمی و فیزیک گذراند . سپس کارشناسی معماری و کارشناسی ارشد ریاضی را از دانشگاه کمبریج اخذ کرد . سپس در سال 1958 به آمریکا رفت و اولین مدرک دکتری معماری که تا کنون دانشگاه هاروارد اعطا کرده است را به دست آورد . پس از آن مدتی در همان دانشگاه به کار پرداخت و هم زمان در دانشگاه MIT در زمینه تئوری حمل و نقل و علوم کامپیوتر تحقیق کرد . وی از سال 1963 به مدت 38 سال در دانشگاه کالیفورنیا در برکلی به کار آموزش پرداخت و امروزه استاد بازنشسته این دانشگاه است .



بر گرفته از ماهنامه ساختمان و کامپیوتر - شماره ۱۹ - نویسنده : هوشمند ابراهیم پور معصومی




--------------------------------------------------------------------------------

i] - Christopher Alexander

ii] - Pattern Language

iii]- Sarah Ishikawa

iv] - Murray Silverstein

v] - A Pattern Language Which Generates Multi-Service Centers

vi] - The Timeless Way of Building

vii] -Trinity College
http://uib.blogfa.com/post-3.aspx

originator

۴-۲-۱۳۹۰, ۱۲:۴۹ عصر

کریستوفر الکساندر
کریستوفر الکساندر در سال 1936 در وین متولد شد. در آکسفورد و چستر بار آمد، در دانشگاه کمبریج انگلستان در دو رشته معماری و ریاضیات در مقطع کارشناسی تحصیل نمود و سپس به آمریکا رفت و موفق به اخذ درجه دکتری معماری از دانشگاه هاروارد شد.

الکساندر و کسب مدارج علمی
• الکساندر به خاطر پایان نامه دکترایش درباره ترکیب فرم، نخستین مدال طلای مؤسسه معماران آمریکا در رشته تحقیق را از آن خود کرد.
• وی از سال 1963 به بعد استاد دانشگاه کالیفرنیا در برکلی و رئیس مرکز ساختار محیطی بوده است.
• در سال 1980 به عضویت فرهنگستان سلطنتی سوئد و در سال 1996 به عضویت فرهنگستان هنرها و علوم کالیفرنیا برگزیده شد.
• وی عضو هیئت امنای مؤسسه پرنس ویلز نیز میباشد.
• کریستوفر الکساندر جزو نظریه پرذازان بزرگ معاصر معماری محسوب می گردد.
کریستوفر الکساندر، اندیشه ها و آثار
الکساندر در دوران جوانی یک تکنوکرات محافظه کار بوده است و هنگامی که حس بی هویتی به او هجوم آورد، راهی سانفرانسیسکو شد. در آنجا گروهی طراحان را گرد خود آورد، با فلسفه تائوگرایی آشنا شد و کتابهایی را در زمینه ساخت و ساز مستقل از زمان به چاپ رسانید. جنکز او را یک فرانوگرایی که به صورت موردی شهرساز هم هست، معرفی میکند. الکساندر در سال 1984 عنوان فرانوگرا را برای خود رد میکند.
وی با انتشار کتاب «A PATTERN LANGUAGE » در سال 1977 بیان میدارد زبان الگوها همان مقدار که متکی به خود است، متکی به ایمان هم هست یعنی متعلق به فراتر از فرانوگرایی یا حتی پیش از نوگرایی!
الکساندر اولین فصل کتابش را با اعتقاد نامه سنتی آغاز میکند و به پایان میرساند:
•راهی مستقل از زمان وجود دارد.
•این راه با قدمتی هزار ساله، امروزه نیز همچون گذشته، همیشه باقی است
•بناهای سنتی گذشته، روستاها و چادرها و عبادتگاهها که در آن انسان احساس وابستگی و راحتی میکند همیشه توسط مردمی ساخته شده که به این مراکز بسیار نزدیکند.
•برای رهانیدن خود از تمام خیالات و تمام تصاویر مصنوعی که از نظم در ذهن داریم و در طبیعت درونی ما اعوجاج ایجاد میکنند، لازم است ابتدا رشته ای را برگزینیم که رابطه واقعی میان خود و محیط اطرافمان را به ما بیاموزد.
•سپس هنگامی که این رشته تأثیرش را بگذارد و حباب های خیالات ما را که اکنون به آن چسبیده ایم، بترکاند. ما آماده رها کردن رشته ها و عمل کردن همانند طبیعت خواهیم بود.
•این راه، راه ساخت و ساز مستقل از زمان است: نظامی را آموختن و سپس آنرا رها کردن.
از دیگر آثار وی که بسیار مورد توجه متخصصان و علاقه مندان قرار گرفت کتاب « تئوری دید طراحی شهری» است که در سال 1987 منتشر شد و به چندین زبان مختلف از جمله فارسی ترجمه شد.
الکساندر در این کتاب با استفاده از تجارب شهرهای کهن، فرایندی نو را برای طراحی پیشنهاد میکند. او اظهار میدارد: « هنگامی که به زیباترین شهرهای روزگار گذشته مینگریم همواره احساس مینماییم که این شهرها زنده اند این احساس امر مبهمی نیست، بلکه تصویر دقیقی از کیفیت ساختاری ویژه است که این شهرها از آن برخوردار بوده اند و چون یک کل و تحت قوانین کلیت خو رشد کرده اند و این کلیت را نه تنها در مقیاس بزرگ بلکه در مقیاس کوچکتر نیز میتوان احساس کرد چون خانه ها، مغازه ها، بازارها و ...
الکساندر ضمن اشاره به این نکته که در شهر های امروزی چنین کلیتی وجود ندارد،وظیفه ی دستیابی به استخوانبندی آنرا به عهده طراحی شهری گذاشته است و ساختاری را ارائه می دهد که برگرفته از بافتهای کهن است.او اندیشه ی کل رشد یابنده را دنبال می کند، از دید وی زمانی که چیزی چون یک کل رشد می کند، هر رشد تازه ای از آن، که از طبیعت ساختاری خاص آن نشأت می گیرد، یک کل مستقل است که قوانین درونی بر پیوستگی آن و بر آنچه در آینده از آن بوجود می آید،حاکم است. امری که در شهر های قدیمی و در همه ی اندام های بالقوه ی آن وجود دارد.
کریستوفر الکساندر، ریاضی دان اطریشی – انگلیسی – آمریکایی که به عنوان یکی از پرچم داران تئوری طراحی در جهان شناخته شده است دو راه کاملا متفاوت برای مواجهه با پیچیدگی های طراحی پیشنهاد کرد.
الکساندر از انگلستان به آمریکا رفت تا در دانشگاه هاروارد در رشته معماری تحصیل کند. او در کسوت صاحبنظری کلاسیک در شرق ایالات متحده ظهور کرد، زیرا خردگرایی و ریاضیات را در طراحی به کار برد. یادداشت های او در مورد "ترکیب سازی شکل" (Synthesis of Form) روش طراحی نوگرا، کامپیوتری و کاملا عقل گرا را در نظر داشت. اما این کار نشد. پس از انتقال به غرب ایالات متحده، الکساندر خلاقیت گروهی و خرد عرفی را در طراحی اعمال کرد. نتیجه کار او "زبان الگو" (The Pattern Language) بود ه به عنوان هسته مرکزی، سرمشق دیگر زبان های الگو بود که می توانند به مردم حس زنده بودن و انسان بودن بدهند.(ترنر ۱۳۷۶)

● راه حل شرق
ارائه راه حل الکساندر در مورد پیچیدگی های طراحی، از دهه ۱۹۶۰ آغاز شد. زمانی که کامپیوتر های الکترونیک برای عموم قابل دسترس بود. به نظر او رسید که ماشین های بی روح با برنامه ریزی خوب می توانند جای استادکارهای جایزالخطا را، که میل به استبداد هم دارند، بگیرند. شابد کامپیوترها می توانستند ابراستاد شوند. الکساندر در یادداشت هایش معتقد است که شکل های بزرگ در مشکلات کوچک ترکیب کرد، بطوری که بتوان آنها را یکی پس از دیگری برگزید. اولین مثال او یک جاروبرقی بود. مشکل طراحی به مجموعه ای از عوامل دودویی تقسیم شد. گسترده ترین مثال او در مورد عواملی که شکل را تعیین می کنند، درباره روستای سرخ پوستان بود. این عوامل ۱۴۱ جز را در دسته های مذهبی، نیروی اجتماعی، کشاورزی، آب و ... تشکیل می دادند. لیست مذکور هم مشکلات طراحی را دربر دارد و هم اهداف طراحی را. تسلسل کلی به صورت نمودار درختی تشریح شده است.
دو سال بعد، الکساندر تحول افکار داشت و مقاله ای تحت عنوان "شهر درخت نیست." منتشر ساخت. منظور او از درخت سلسله مراتب است. الکساندر تاکید کرد که شهرها سلسله مراتبی نیستند و اگر شهرسازان تصور کنند که شهرها چنین اند. طبق برنامه ریزی هایشان، شهرهایی وحشتناک ایجاد می کنند که در آن ها سلسله مراتب خیابان ها، مناطق تجاری و فضاهای با بی فایده طراحی می شوند. مثال ایستگاه اتوبوس در "شهر درخت نیست" آورده شد تا نشان دهد یک ایستگاه فقط یک محل توقف در طول مسیر نیست بلکه در جایگاه خرید رفتن، قدم زدن، منتظر شدن، صحبت کردن و ... نیز قرار می گیرند. این مشاهدات باعث شد الکساندر علیه شهرهای مصنوعی و به نفع شهرهای ارگانیک استدلال ارائه کند. او اعلام داشت که شهرها ساختار شبهه مشبک دارند و نه ساختار درخت گونه. نه تنها شهر درخت نیست بلکه حتی شی هم نیست. شهر مجموعه ای از چشم اندازهاست. بخشی از هر ویژگی شهر و قسمتی از دیگر ویژگی ها روی هم می افتند. تفکر در مورد ساختار شهر باعث شد الکساندر روشی دیگر برای حل مساله پیچیدگی طرح ها توصیه کند.(ترنر ۱۳۷۶)
● راه حل غرب
الکساندر پاسخ دوم را درباره مشکل پیچیدگی طرح در کالیفرنیا در سال ۱۹۷۷ مطرح ساخت. این نظریه در سه کتاب شرح داده شده است. یکی از این کتاب ها به نام "زبان الگو" در واقع شش نویسنده داردو نتیجه هشت سال تحقیق است.
بحث اصلی در "زبان الگو" آن است که در مواجهه با پیچیدگی، بشر توانسته است طرح هایی بصورت نمونه و سرمشق ارائه کند تا بتواند مسایلی را که به طور پدید می آیند، حل کند. این راه حل ها "الگو" نامیده شده اند. در جوامع بدوی، پرندگان و انسان ها راهی را برای استفاده از گل و گیاه در خانه سازی بکار می برند و این کار را نسل به نسل بطور ثابت حفظ می کردند. در جوامع نو، الگوهای بیشتری در دسترس است. اما، "زبان الگو" استدلال می کند که هنوز راه های بیشتری را برای انجام کارها وجود دارد که در طول دوران های بی پایان نیازهای پیچیده بشر را ارضا نموده است. یک مثال قدیمی، انتخاب مکانی برای استقرار نیمکت در فضای باز است.(ترنر ۱۳۷۶)
الکساندر عتقد است استفاده از الگوهای عهد عتیق منجر به شکل گیری "کیفیتی بدون نام" می شود.
اولین مکانی که هنگام توصیف این نوع کیفیت به ذهن خطور می کند، گوشه ای از یک باغ است که در آن یک درخت هلو پشت به دیوار در حال رشد است. خورشید بر درخت می تابد و همینطور با تابش بر دیوار پشت درخت و گرم کردن آجرهای دیوار، آجرها خود نیز هلوهای درخت را گرم می کنند. این کیفیتی آرامش بخش را به همراه دارد که نمی توان نامی بر آن نهاد.
برای توصیف آن کیفیت، الکساندر صفت های زیر را مطرح می سازد: زنده، تمام و کمال، در آسایش، آزاد، دقیق، فارغ از نفس و جاودان.
الکساندر در مقاله تئوری جدید طراحی شهری به دنبال روشی است که از طریق آن به شهر اجازه دهد به تدریج به کل تبدیل شود. رشد شهر در جزئیات از فرایندهای بسیاری تشکیل شده است. فرایندی که در سطوح بسیار و به شیوه های متفاوت عمل می کند. اما هنوز اساسا یک فرایند واحد و منحصر به فرد باقی می ماند، آن هم به برکت این حقیقت که یک هدف منحصر به فرد و واحد دارد. این هدف واحد به طور ساده، ایجاد کلیت در محیط زیست است.
باید نوعی سیستم عملی قواعد یا روندها وجود داشته باشد که به مردم اجازه دهد دست کم به تقریب به قانون یگانه نزدیک شوند تا بتوانند کار عملی ساخت و ساز را به پیش برند.
هر عمل ساختمانی و هر میزان رشد شهر در سمت آفرینش کلیت قرار می گیرد. قانون یگانه نیازمند فرایند شهری زیر است : هر میزان کار ساخت و ساز در شهر رشد یابد باید جنان طراحی شود که کلیت را در تمامی سطوح حفظ کند، از بزرگترین سطح فضای عمومی و کل های واسطی در مقیاس ساختمان های جداگانه گرفته تا کوچک ترین کل هایی که در جزئیات بنا پدید می آیند.(الکساندر ۱۳۷۳)
اما هر چه آ‹ها قواعد واسطه را درک کنند، ضرورت این قواعد کمتر می شود و استفاده کنندگان بیشتر به درک و فهم واقعی از قانون یگانه نزدیک می شوند. هفت قانون واسط عبارتند از:
۱)رشد تدریجی و ذره ذره کردن
▪ تغییرات ساختمانی نباید بسیار زیاد باشد.
▪ اختلاط معقولی از اندازه ها
▪ توزیع معقولی از عملکردها

۲)رشد کل های بزرگتر
۳) ژرف نگری و دید
▪ افزایش ها از یک ژرف نگری نسبت به آنچه برای اصلاح و بهبود ساختار موجود لازم است برخیزد و نه از مفهومی که به طور ذهنی شکل گرفته است.
▪ برای دیدن کل، ضروری است که وارد ارتباط ابتدایی ترو اساسی تری با مساله شویم و اسلوب تفکری که بیش از همه ظرفیت آفرینش و تعیین روابط با کل را داراست دقیقا همانی است که اسلوب مبتنی بر دید نامیده می شود.

۴)قاعده اصلی فضای شهری مثبت
▪ برای تبدیل طراحی به کل ضروری است که فضایی که به وسیله ساختمان ها به وجود می آید خصلیت مثبتی داشته باشد.
▪ هر ساختمان باید فضای عمومی منسجم و شکل گرفته ای در کنار خود ایجاد کند .
▪ هر رشد جزئی ساخت و ساز باید به شیوه ای شکل گیرد و استقرار یابد که فضای پیاده شکل گرفته ای را به وجود آورد .
▪ خود حجم ساخت و ساز هم ساده و خوش ترکیب است.

۵)آرایش ساختمانهای بزرگ
۶) ساختمان
▪ کلیت یک شهر نمی تواند از کلیت شیوه ساختمانی که برای احداث بناهایش به کار می رود، جدا باشد.
تدوین قواعد سازمان کلی و سه بعدی سازه بنا که تضمین کننده هماهنگی ساخت کالبدی با حجمها و فضاهای بنا باشد.
▪ قواعد مربوط به جزئیات که تضمین کننده هماهنگی جلوه بیرونی ساختمان با فضای عمومی خارجی هستند.

۷)شکل گیری مراکز
▪ هر کلی باید به خودی خود مرکزی را تشکیل دهد و سیستمی را از مراکز را در پیرمون خود به وجود آورد.
▪ یک مرکز یک هستی و یک چیز است. می تواند یک ساختمان، یک فضای بیرونی، یک باغ، یک دیواره، یک جاده، یک پنجره یا همزمان مجموعه ای از چند عنصر پیشگفته باشد.
▪ به طورعام یک مرکز از نوعی تقارن ابتدایی به ویژه تقارن دو طرفه مشابه با تقارن بدن برخوردار است.
▪ یک مرکز یک کل است که از کل های فرعی تر تشکیل شده است. (الکساندر ۱۳۷۳ )
● ماهیت نظم
▪ کلیت یا انسجام، وضعیت عینی ترکیب بندی های فضایی است که به درجات بیشتر یا کمتری در هر بخش از فضا رخ می دهد و قابل اندازه گیری است.
▪ ساختاری که ایجاد کننده کلیت است همواره در اوضاع و احوال مشخص وضعیت مشخصی دارد و بنابراین هرگز دوباره یک شکل واحد به خود نمی گیرد.
▪ شرایط و اوضاع و احوال کلیت را همواره یک فرایند مشخص به وجود می آورد. این فرایند به تدریج شکل می گیرد و به تدریج ساختاری را که میدان مراکز در فضا خوانده می شود به وجود می آورد.
▪ میدان مراکز از طریق خلق گام به گام مراکز و تحت شرایط بسیار ویژه به وجود می آیند. Alexander) ۲۰۰۵ )
● راه بی زمان ساختن
▪ هر بنا یا شهری تنها به میزانی زنده است که به راه بی زمان ملتزم باشد.
▪ برای یافتن راه بی زمان نخست باید کیفیت بی نام را بشناسیم.
▪ پی برای نیل به کیفیت بی نم باید زبان الگوی زنده ای پدید آوریم که چون دروازه عمل کند.
▪ وقتی دروازه را ساختیم می توانیم از آن بگذریم و در آن قدم برداریم.
▪ اما این راه کامل نمی شود مگر آنکه دروازه را پشت سر بگذاریم. (الکساندر ۱۳۸۱
برگرفته از سایت:www.landscape.ir نویسنده: سیده ندا قاضی زاده

 

منابع و کتب مهم برای شهرسازی برنامه ریزی شهری و منطقه ای

1. مقدمه ای بر مبانی برنامه ریزی شهری؛ شیعه، اسماعیل(5000ت)

2. برنامه ریزی شهرهای جدید؛ زیاری، کرامت ا...(4000ت)

3. برنامه ریزی شهری در ایران: مجتهدزاده، غلامحسین(5000ت)

4.گزیده منظر شهری:گوردن کالن:ترجمه دکتر منو چهر طبیبیان(2000ت)

5. اصول و مبانی برنامه‌ریزی منطقه‌ای؛ معصومی اشکوری، سید حسن(5000ت)

6. برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری؛ زیاری، کرامت‌ا....(4000ت)

7. مقدمه ای بر مبانی برنامه ریزی شهری؛ شیعه، اسماعیل(5000ت)

8.اصول و روشهای برنامه ریزی منطقه ای؛ . زیاری، کرامت ا...(6000ت)

9. تحلیلی از ویژگیهای برنامه ریزی شهری در ایران؛ مشهدی زاده دهاقانی، ناصر(7000ت)

10. با شهر و منطقه در ایران؛ شیعه، اسماعیل(5000ت)

11. تراکم و کاربردهای آن در شهرسازی؛ عزیزی، محمدمهدی(4000ت)

12. جامعه شناسی شهری، دکتر محمد تقی شیخی(4000ت)

13. فرآیند برنامه‌ریزی شهری ایران؛ رهنمایی، محمدتقی(5000ت)

14. اصول و روشهای طراحی شهری در ایران(جلد اول و دوم):مهندس محمود توسلی(5000ت)

15. تاریخ شکل شهر، تا انقلاب صنعتی؛ ترجمه: راضیه رضازاده؛ موریس، جیمر(-)

16از شار تا شهر؛ حبیبی، سید محسن(6000ت)

17. شهرسازی معاصر، از نخستین سرچشمه‌ها تا منشور آتن؛ ترجمه: لادن اعتضادی استروفسکی، واتسلاف(4000ت)

18. مقدمه‌ای بر شهرسازی معاصر ایران؛کامروا، سیدمحمدعلی(5000ت)

19.سیمای شهر:کوین لینچ ترجمهدکتر منوچهر مزینی(2000ت)

20.شالوده امایش سرزمین:دکتر مجید مخدوم(4000ت)

21.شهر: ژان باستیه وبرنارد درز:ترجمه دکتر علی اشرفی(4000ت)

22.شهر همچو چشم انداز(نگرشی فراتر از پست پست- مدرنیسم)به طراحی و برنامه ریزی شهری: تام ترنر ترجمه دکتر فرشاد
نوریان(3000ت)

23.طراحی شهری بسوی یک شکل پایدارتر شهر: هیلد براند فری ترجمه دکترسید حسین بحرینی(2000ت)

24.فرایند طراحی شهری: دکترسید حسین بحرینی(4000ت)

25.کارگاه برنامه ریزی شهری ومنطقه ای:اسماعیل شیعه(4000ت)

26. کتاب سبز (راهنمای شهرداریها)-جلد اول:شهرسازی :احمد سعیدنیا(3000ت)

27. کتاب سبز (راهنمای شهرداریها)-جلد یازده:مدیریت شهری:احمد سعیدنیا(4000ت)

28. کتاب سبز (راهنمای شهرداریها)-جلد پنجم: طرحهای شهری در ایران(3000ت)

29.مجموعه مباحث شهرسازی (اقتصاد) مینو رفیعی(4000ت)

30. مجموعه مباحث شهرسازی (جمعیت)حبیب الله زنجانی(4000ت)

31. مجموعه مباحث شهرسازی (مسکن)دکتر فیروز توفیق(4000ت)

32. مجموعه مباحث شهرسازی (جغرافیا)دکتر محمد رهنمایی(4000ت)

33.مشارکت در امور شهر ها:علی رضا علوی تبار(4000ت)

34.مطالعه جامعه شناسی شهر تهران(جلد اول:مسکن) دکتر محمود طالقانی(1500ت)

35.مقالاتی در باب شهر وشهرسازی:دکتر منوچهر مزینی(5000ت)

36.نگرشی بر روند تهیه طرح تفصیلی در شهر سازی:دکتر فرشاد نوریان(4000ت)

37.برنامه ریزی و ساخت شهر های کوچک:پرفسور ف.م.حسیناف :ترجمه غلامرضا خسرویان(4000ت)

38. تحلیل فضای شهری : دکترسید حسین بحرینی(2000ت)

39.جغرافیای شهری ایران :دکتر علی اصغر نظریان(4000ت)

40.درامدی به اقتصاد شهری:سعید عابدین درکوش(4000ت)

41.برنامه ریزی شهری در ایران : دکتر علی اصغر نظریان(4000ت)

42.مقدمه ای برسیستم های اطلاعات جغرافیای شهری(GIS) دکتر فرشاد نوریان(5000ت)

43. سیستم های اطلاعات جغرافیای شهری(GIS).سازمان جغرافیای نیروهای مسلح(4000ت)

44.مجموعه نکات وپرسشهای چهار گزینه ای طبقه بندی شده کنکور کارشناسی ارشد شهر سازی (ترکیبی پارسه وسنجش
تکمیلی و جزوات دانشگاه تهران وعلم صنعت (70000هزارت)

45.تئوری شکل شهر: کوین لینچ ترجمه: دکتر سید حسین بحرینی (5000ت)

46.محیط های پاسخده : ین بنتلی ترجمه: دکتر مصطفی بهزاد فر (4000ت)

47. راهنمای طراحی فضاهای شهری در ایران : جهانشاه پاکزاد (4000ت)

48.معماری و شهرسازی به روایت شاهنامه فردوسی : حسین سلطان زاده (3000ت)

49.تاریخ شکل شهر : (جلد اول و دوم )جیمز موریس ترجمه: راضیه رضازاده (7000ت)

50. اصول و روشهای برنامه ریزی ناحیه ای :دکتر علی اصغر رضوانی (4000ت)

51.دیدگاههای نو در برنامه ریزی شهری (جلد اول ) دکتر حسین شکوئی ( 6000 ت)

52.جغرافیای روستایی ایران : دکتر مسعود مهدوی (4000ت)

53. شهرها و شهرکهای جدید :دکتر کرا مت ا.. زیاری(4000ت)

54.روابط متقابل شهر و روستا : دکتر علی اصغر رضوانی (3000ت)

55.جغرافیای اجتمایی شهرها :دکتر حسین شکوئی (4000ت)

56. جغرافیای شهری : دکتر ید الله فرید (3000ت)

57. چکیده مباحث امار تخصصی شهرسازی برنامه ریزی شهری و منطقه ای : ( 5000 ت)

58.جزوه خلاصه شده نکات کلیدی و کنکوری تست های طبقه بندی شده مباحث عمومی شهرسازی(5000)

59. جزوه خلاصه شده نکات کلیدی و کنکوری تست های طبقه بندی شده تاریخ شهر سازی ایران وجهان(7000ت )

60. جزوه خلاصه شده نکات کلیدی و کنکوری تست های طبقه بندی شده برنامه های عمرانی وطرحهای شهری (5000ت)

61. جزوه خلاصه شده نکات کلیدی و کنکوری تست های طبقه بندی شده مراجع شهر سازی و شهرهای جدیدو جمعیت(5000ت)

62. جزوه خلاصه شده نکات کلیدی و کنکوری تست های طبقه بندی شده برنامه ریزی منطقه ای وGIS (5000ت)

63. جزوه خلاصه شده نکات کلیدی و کنکوری تست های طبقه بندی شده مسکن-حمل ونقل – جامعه شناسی شهری-جغرافیای
شهری- اقتصاد شهری-محیط زیست(7000ت)

64. جزوه خلاصه شده نکات کلیدی و کنکوری تست های طبقه بندی شده سیر اندیشه ها در شهرسازی(5000ت)

65. جزوه خلاصه شده نکات کلیدی و کنکوری تست های طبقه بندی شده نظریه های ساخت شهر (4000ت)

لزوم نگرشي تازه به فرم پارک و فضاي سبز شهري (امید ریسمانچیان)

لزوم نگرشي تازه به فرم پارک و فضاي سبز شهري

امروز اسم خودم رو در گوگل سرچ کردم ببینم چیزی بالا میاد یا خیر. متوجه شدم مقاله ای که خودم در نشریه معماری منظر پژوهشکده نظر منتشر کردم در چندین وبلاگ شخصی ذکر شده البته خدا رو شکر با ذکر منبع. گفتم اون رو در وبلاگ شخصی خودم هم بزارم بد نیست (امید ریسمانچیان)

امروزه شهرهاي ايران به خصوص شهرهاي مرکزي و مهم مانند تهران از آنجايي که در مرحله گذار بين سنت و مدرنيته قرارگرفته اند درحال پشت سرگذاشتن دوران مهمي از تاريخ خود مي باشند. گسترش اين شهرها در اوايل قرن بيستم بر اساس يک اقتباس ناآگاهانه و ناقص از سيستم شهرسازي غرب بوده که به تبع آن باعث به وجود آمدن مشکلات متعدد از قبيل عدم تطابق سازمان فضايي قسمتهاي توسعه ياقته با هسته مرکزي شهرها و يا عدم توجه به سيستمهاي اکولوژيکي و اقليمي گشته است. در اين ميان با ورود شهرسازي غربي فضاهايي مانند پارک نيز وارد عناصر شهري ايران شدند که در دوران گذشته مورد توجه چنداني قرار نمي گرفتند. اما امروزه با توجه به مشکلات محيط زيستي شهرها و نيز نيازهاي اجتماعي مردم توجه مسئولين به گسترش فضاهي سبز از جمله پارک ها جلب شده است که به تبع آن شاهد احداث پارکها و بوستانهاي محلي در گوشه و کنار شهرها به خصوص تهران مي باشيم. علي رغم توجه و تلاش مسئولين به گسترش فضاي سبز شهري مشکلات اساسي در اين ميان وجود دارد که نه تنها روند گسترش فضاي سبز شهري را با مشکل مواجه مي سازد بلکه عدم توجه به آنها باعث ناکارآمدي فضاهاي سبز احداث شده نيز مي شود. عدم برخورداري شهروندان از مزاياي فضاهاي سبز به طور يکسان در محلات مختلف، گران بودن قيمت زمين در مناطق مرکزي شهرها و امکان پذيرنبودن احداث فضاهاي سبز قابل توجه در آنها، وجود شرايط اقليمي سخت، کمبود آب، عدم استفاده از نيروي متخصص در طراحي و سپردن اين مهم به معماران يا طراحان شهري ناآشنا به مسائل تخصصي تنها بخشي از مشکلات موجود در احداث، گسترش و مديريت فضاهاي سبز مي باشد. از اين رو اين سوال به ذهن خطور مي کند که گسترش پارک بصورت موجود تا چه حد امکان پذير بوده و آيا اصولا اين فضاهاي وارداتي با بستر شهرهاي ايران همخواني لازم را دارند يا خير؟

به طور کلي پارک بصورت لکه اي سبز در شهر يک فضاي وارداتي از سيستم شهرسازي غربي مي باشد که در ايران بدون بومي شدن بکار رفته است و با تمامي مشکلات موجود در حال گسترش يافتن مي باشد. در شهرهاي اروپايي و اکثر شهرهاي آمريکا پارک بصورت لکه اي سبز و وسيع به کار مي رود که قابليت ايجاد خرداقليم هاي متعدد را در شهر دارا مي باشد. به گفته نادر اردلان، محقق و معمار برجسته ايراني، فضاهاي سبز در شهرهاي غربي گاهي تا بيست درصد بلوکهاي شهري را به خود اختصاص مي دهند. در اين زمينه بايد توجه داشت که همخوان بودن اين فضاها با اقليم شهر امکان احداث، نگهداري و مديريت اين فضاها را در سطوح وسيع و چشمگير بسيار تسهيل مي کند. آنچه مسلم است وارد کردن اين فضاها در شهرهاي ايران، در اين گفتار تهران، که بيشترين سطح آن را فضاهاي ساخته شده و مصنوع _به خصوص بلوکهاي مسکوني با قيمتهاي بالا_ به خود اختصاص مي دهد امکان پذير نبوده و اگر با صرف هزينه بالا مبني بر خريد زمين و اختصاص آن به پارک نيز اقدام به احداث چنين پارکهاي وسيعي صورت گيرد، به خاطرشرايط سخت اقليمي، شهر را با هزينه هاي سنگين نگهداري اين فضاها مواجه ساخته ايم. در اين جا اين سوال به وجود مي آيد که هدف از ايجاد پارک و فضاي سبز شهري چيست و چگونه مي توان اين فضاها را به نحوي بومي کرد که بتوان آنها را در وضع موجود شهرها با کمترين هزينه گسترش داد؟

به طور کلي مهمترين وظيفه پارکهاي شهري، ايجاد بستري فراغتي بوده که باعث افزايش تعاملات اجتماعي و بهبود سلامت فيزيکي و رواني جامعه از طريق افزايش تماس بيشتر مردم با طبيعت ميگردد. در مطالعات فضاهاي باز و سبز شهري معمولا مطالعات به دوبخش "ارزشهاي مختلف فضاهاي سبز شهري" و "گونه هاي مختلف فضاهاي سبز شهري" تقسيم مي شوند. پارکهاي لکه اي به صورت گسترده فقط يک نوع از اين فضاهاي سبز شهري مي باشند که امروزه در شهر تهران مورد توجه قرارگرفته اند. هرچند در صورت امکان احداث اين گونه فضاها در مقياس متناسب با شهر، گام بزرگي در جهت بهبود محيط زيست شهري در سطحي کلان صورت ميگيرد اما بهبود تعاملات اجتماعي و شرايط زيست محيط در مقياس خرد در شهر تهران نيازمند به بکار گيري ديگر گونه هاي فضاي سبز و طراحي آنها در قالب فرمهاي جديد مي باشد.

يکي از انواع فضاي سبز شهري پارکهاي خطي مي باشند که بهره مندي شهروندان از مزاياي فضاي سبز را به طور يکسان در سطح محلات امکان پذير مي کند. پارکهاي خطي برخلاف پارکهاي لکه اي که براي احداث نياز به تخصيص فضايي وسيع دارند، امکان رشد در فضاهاي خالي شهر را دارا بوده و علاوه بر بهبوده منظر شهري، ايجاد يکپارچکي به فضاهاي تکه تکه شده شهري و حس تعلق، باعث افزايش سرانه فضاي سبز در سطح شهر نيز مي گردند. در شهري مانند تهران که به خاطر قيمت و تراکم بالاي زمين امکان گسترش پارکهاي لکه اي در سطحي وسيع وجود ندارد، استفاده از پارکهاي خطي مي توان راهکار مناسبي جهت گسترش فضاي سبز در لابه لاي بلوکهاي شهري و فضاهاي خالي شهر باشد. گونه هاي گياهي و عملکردهاي بکار رفته در پارک خطي با توجه به انتظاراتي که بايد برآورده سازند با پارکهاي لکه اي متفاوت بوده و همين خصيصه ها رشد و گسترش اين فضاهاي را در سطح شهر امکان پذير مي کند. پارکهاي خطي قابليت تلاقي با مسيرهاي پياده، اتصال به فضاهاي سبز ترافيکي موجود در سطح شهر مانند رفويژها و حتي اتصال به باغچه هاي موجود در خيابانها را دارا بوده و از انعطاف پذيري بالايي جهت گسترش برخوردار مي باشد و اين امکان را به وجود مي آورد که با سرمايه گذاري قابل قبول گامي موثر در افزايش سرانه فضاي سبز در سطح شهر برداشته شود. نکته قابل توجه اين است که پارک خطي در ايران يک پديده جديد نبوده و مي توان سابقه آن را در فضاهايي مانند خيابان چهارباغ اصفهان رديابي کرد. . هرچند چهارباغ را نمي توان يک پارک خطي صرف دانست اما مي توان ديد که چگونه فرم باغ ايراني در رويارويي با فضاي شهري به گونه اي مناسب تغيير شکل داده و در شهر گسترش مي يابد. اگرچه پارک را يک فضاي غربي مي دانيم اما مي توان باغ ايراني را در ايران معادل مناسبي براي آن درنظر گرفت که به گفته نادر اردلان بر اساس مسائل اقليمي و متناسب با ميزان آب موجود گسترش مي يافته است. باغ ايراني برخلاف پارک غربي يک فضاي خصوصي بوده است که در يک منطقه محدود و چهارگوش احداث مي شده اما بر اساس شواهد تاريخي مي توان ديد که فرم باغ در برخورد با فضاي شهري و سرويس دهي به عموم مردم از حالت چهارگوش خارج شده و بصورت خطي با عنصر غالب درخت در چهارباغ اصفهان تغيير شکل مي دهد. با اقتباس از اين منبع تاريخي مي توان به مقوله فرم پارک نگاهي تازه داشت مبني بر اينکه پارکهاي لکه اي تنها پاسخ مناسب براي گسترش فضاي سبز در سطح شهرها نمي باشند بلکه با تکيه بر انواع ديگر پارکها مانند پارک خطي مي توان در برآورده کردن نياز مرد گامي موثر برداشت.

 

تغيير شکل دادن باغ ايراني از حالت لکه اي به خطي در برخورد با فضاي شهري

هدف از اين تحقيق اين است که خصوصيات يک پارک خطي را شناسايي کرده و آنرا به عنوان يک گونه بومي شده پارک با قابليت گسترش در سطح شهر معرفي کند. نحوه تلاقي اين فضاها و سرويس دهي آنها به عابرين پياده و بهبود زندگي عابرين پياده در سطح شهر مورد بررسي قرار مي گيرد و در نهايت اصول و راهکارهايي جهت مکانيابي و احداث اين گونه فضاها در سطح شهر ارائه مي گردد. در پايان نيز اين اصول و راهکارها به عنوان نمونه در يک منطقه به عنوان نمونه موردي در قالب يک طرح به معرض نمايش گذاشته مي شوند.

نگارنده: امید ریسمانچیان

منبع: نشريه الکترونيکي معماري منظر

 

راهنمای نصب جی ای اس 9.3 gis 9.3 install

طریقه نصب نسخه جدید نیز تفاوت های زیادی با نسخه های قدیمی دارد .روش نصب ArcGIS9.3 به

شرح زیر است. البته ممکن است کرک نرم افزار شما با کرک نرم افزار دیگران تفاوت داشته باشد.

1- پوشه Crack را باز کنید . فایل License.efl9 را در دیسک سخت خود کپی کنید . بهتر است که

این کار را درمسیری با نام C:\Program Files\ArcGIS انجام دهید .

فایل License.efl9 را با NotePad باز کنیدو به جای خط دوم (This host)  ، نام کامپیوتر خود را وارد کنید و

سپس آن را ذخیره کنید .

2- از پوشه Crack\License Manager ، فایل LMSetup.exe را اجرا کنید .

I received license file by email and ... را انتخاب کرده و تکمه Browse را کلیک کنید .

سپس License.efl9 را که ویرایش کرده بودید انتخاب کنید و next را کلیک کنید تا ArcGIS License Manager

نصب شود .

Don't restart your computer را کلیک کنید و به پیام داده شده پاسخ دهید ( OK بزنید ) .

3- همه فایل های مسیر Crack\License Manager Crack را درC:\Program Files\ESRI\License\arcgis9x

کپی کنید .

4- lmtools را اجرا کنید . Configure using services را انتخاب نمایید . تب Config Services را کلیک کنید .

در بخش Path to license file همان فایل License.efl9 خود را بیابید .این فایل با نام License ذخیره شده

است .

بر روی Save service کلیک کنید .

تب Strat/Stop/Reread را انتخاب کنید و Start را کلیک نمایید .

تب Server diags را انتخاب کنید و perform diagnostics را کلیک نمایید .

اگر جمله This license can be checked out را مشاهده کردید .بدین معناست که شما مراحل

را بدرستی اجرا کده اید .در غیر این صورت باید اشتباه خود را بیابید و دوباره این کار را انجام دهید

تا به نتیجه درست برسید .

5- ESRI.exe را جرا کنید و ArcGIS9.3 > arcView را نصب کنید .

Install سپس Next

Complete را انتخاب کنید .

خطاهای زیر را Ignore بزنید (ممکن است به این خطاها برخورد نکنید ) :

C:\program file\ArcGIS\Bin\ESDA.dll
C:\program file\ArcGIS\Bin\GAMethodsUI.dll
C:\program file\ArcGIS\Bin\GARender.dll
C:\program file\ArcGIS\Bin\GAMethods.dll
6- پس از اینکه نصب به پایان رسید ،از مسیر Crack\Data Interoperability فایل fme_license.dat را

درمسیر C:\Program Files\ArcGIS\Data Interoperability Extension کپی کنید .

7- مسیر Start Menu->All Programs->ArcGIS را رفته و Desktop Administrator را انتخاب کنید .

8- در پوشه Software Product ، گزینه ArcInfo (Floating( را انتخاب نمایید .

در پوشه License Manager ، نام کامپیوتر خود را بیابید .

Availability را انتخاب کنید و بر روی ArcInfo Desktop (Floating) کلیک کنید .

 

 

انسان –طبيعت- شهرPeople – Nature – City Fulltext

انسان –طبيعت- شهرPeople – Nature – City  Fulltext 

نويسنده‌گان:

[ مريم بيات سرمدي ] - دانشجوي كارشناس ارشد مهندسي طراحي محيط دانشگاه تهران
[ پيمان گلچين ] - دانشجوي كارشناس ارشد مهندسي طراحي محيط دانشگاه تهران

خلاصه مقاله:

شهر به عنوان يك زيست بوم زنده و فعال، پيوسته در حال تكامل و توسعه است و فضاهاي شهري جزئي از فضاهاي زندگي شهروندان محسوب مي شوند. اما امروزه رشد صنعت و افزايش روزافزون جمعيت شهرها و گرايش به ساخت و سازهاي سود گرايانه منجر به انهدام طبيعت و فضاهاي سبز شهري و ناديده گرفتن منظر شهري گرديده است. بهره برداري بي رويه از منظر طبيعي جايگزين احترام به طبيعت و حفاظت از آن شده است.انسان با توجه به نيازها، ارزشها و هدفهاي خود، محيط طبيعي را دگرگون مي كند و بطور متقابل تحت تاثير محيط دگرگون شده قرار مي گيرد. محيط دگرگون شده يا محيط زيست مصنوعي به محيطي گفته مي شود كه توسط انسان ساخته شده باشدو به عقيده پاره اي از متخصصان محيط زيست؛ محيط زيست مصنوعي، "محيط زائيده تفكر"، "محيط فرهنگ ساخت" و "سپهر فني" است؛ زيرا پيدايش و وضعيت آن نتيجه نيروي خلاقيت و تفكر بشر است و به همين جهت است كه به آن محيط فرهنگ ساخت يا تفكر ساخت نيز گفته مي شود. از آن جا كه محيط زيست مصنوعي حاصل نحوه تفكر و چگونگي فرهنگ هر جامعه است، براساس اين شاخص مي توان طرز تفكر و كيفيت فرهنگ يك اجتماع را دريافت.بنا بر تعريف متخصصان، شهر زيبا، شهري است كه در آن بين سه عنصر انسان، طبيعت و كالبد شهر تعادل ايجاد شود ،اين تعادي در فضاي شهري تهران كمتر ديده مي شود .كارشناسان مي گويند زندگي شهري نوعي اضافه بار اطلاعاتي براي افراد ايجاد مي كند كه استرس آور است و خستگي و ذهني و نبود تمركز حواس را موجب مي شود در حالي كه با استفاده از مناظر طبيعي و زيبايي هاي نهفته در شهرها تا حدود زيادي مي توان از اين فشارها كاست. در قرن بيستم با رشد سريع شهرنشيني، مناظر طبيعي و فضاي سبز از سيماي شهرها و زندگي روزمره انسانها دور شده، به همين سبب لزوم توجه و علاقه به مناظر طبيعي و روابط انسان و طبيعت افزايش يافته است. طراحي محيط و لزوم بكارگيري اصول آن در بهبود سيماي شهري بايستي در سر لوحه عمليات توسعه و بهسازي شهري قرار گيرد تا پيوند گسيخته ما بين شهر- انسان – طبيعت باري ديگر ترميم يابد و شهرها با مناظر طبيعي، بستري مناسب جهت فعاليتهاي انساني گردند.ارتباط نزديك با طبيعت در شهرها از جهت رواني براي ايجاد آرامش موثر بوده و به همراه شروع شهرنشيني ايده كاهش فشارهاي روحي با ايجاد ارتباط با طبيعت نمايان شده است. علاوه بر اثرات وجود طبيعت بر سلامت انسانها در شهر؛ با ايجاد چشم انداز و مناظر طبيعي در تلفيق با كالبد شهر، مي توان ارزش و اهميت طبيعت را هرچه بيشتر و بهتر براي انسانها و استفاده كنندگان مشخص نمود تا اثرات مخرب و مضر آنها نيز بر طبيعت كمتر شده و از فاكتور مشاركت مردمي در جهت ايجاد و حفظ ميراث طبيعي بهره جست

كلمات كليدي:

انسان، طبيعت، شهر، باغشهر، سيما ومنظرشهري، توسعه پايدار، فضاي سبز اكولوژيك