كاربرد سامانه اطلاعات جغرافيايي GIS در تجزيه و تحليل تغييرات مكاني – زماني فضاي سبز شهري

 

 

كاربرد سامانه اطلاعات جغرافيايي GIS در تجزيه و تحليل تغييرات مكاني – زماني فضاي سبز شهري  Fulltext 

نويسنده‌گان:

[ سيد محمود هاشمي ] - كارشناس مهندسي فضاي سبز و دانشجوي كارشناسي ارشد برنامه ريزي و مديريت محيط زيست دانشكده محيط زيست دانشگاه تهران
[ سيد ابراهيم هاشمي ] - دانشجوي كارشناسي ارشد برنامه ريزي و مديريت محيط زيست دانشكده محيط زيست دانشگاه تهران-كارشناس مسئول و مشاور محيط زيست
[ محسن كافي ] - دانشيار پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه تهران

خلاصه مقاله:

سيماي سرزمين شهري تكنواكوسيستمي Tchno-ecosystem )است كه به واسطه حضور گسترده ساختارهاي مصنوعي و نفوذ ناپذير تراكم زياد جمعيت و كاربريها گياهان و حيوانات اهلي شده و جريان تغيير يافته مواد و انرژي به طور بارزي مشخص مي شود.افزايش جمعيت شهري و به تبع آن گسترش فيزيكي شهر موجب تغيير و تخريب فضاهاي سبز و باز شده است.فضاهاي سبز و باز بازماندگان طبيعت در تكنواكوسيستم شهري مي باشند.و نقش كليدي در ارتقا كيفيت محيط زيست و شكل گيري شهر پايدار ايفامي كنند.بنابراين شناخت پويايي مكاني و زماني فضاهاي سبز به طور كمي پيش نياز برنامه ريزي و مديريت پايدار فضاي سبز شهري مي باشد.در اين پژوهش اثرات شهرنشيني و توسعه شهري بر روي فضاهاي سبز و باز منطقه دو تهران به صورت كمي در دو مقطع زماني (1381و1368)با استفاده از تفسير بصري عكس هاي هوايي و سيستم اطلاعات جغرافيايي GIS مورد بررسي قرار گرفته است.بر اساس تحليل هاي صورت گرفته فضاهاي سبز طبيعي و باز كاهش چشمگير يافته و فضاي سبز مصنوعي از افزايش مناسبي برخوردار بوده است.لازم به ذكر است.عمده تغيير كاربري ها و كاهش سطوح مورد نظر در نيمه شمالي منطقه رخ داده است. در ارتباط با نواحي نه گانه منطقه 2 ناحيه 8 بيشترين سطح كاهش و ناحيه 6 كمترين سطح كاهش را نشان داد.دوراهبرد كلي از نتايج اين تحقيق حاصل شد 1.راهبرد حفاظت و حمايت از فضاهاي سبز و باز موجود كه از اولويت تقدم بيشتري برخوردار است.2.راهبرد ايجاد فضاهاي سبز در نواحي جنوبي و بخش هايي از نواحي مركزي منطقه 2 كه از كيفيت محيط زيستي پايين تري برخوردارند.


كلمات كليدي:

فضاي سبز شهري, تغيير كاربري اراضي , اكولوژي سيماي سرزمين شهري, تفسير بصريGIS

 

بررسي الگوي پراكنش فضاهاي سبز شهري با رويكرد اكولوژي منظر شهري و رابطه آن با پايداري شهري

بررسي الگوي پراكنش فضاهاي سبز شهري با رويكرد اكولوژي منظر شهري و رابطه آن با پايداري شهري (مورد مطالعه :كلان شهر تهران)  Fulltext 

نويسنده:

[ مهدي خان سفيد ] - دانشجوي كارشناسي ارشد مهندسي طراحي محيط زيست دانشگاه تهران

خلاصه مقاله:

نرخ رو به رشد شهرنشيني و به وجود آمدن كلان شهرها در جهان بطور عام و به تبع آن در كشورهاي در حال توسعه از جمله ايران و اهميت جوانب مختلف پايداري شهرها (اكولوژيك اقتصادي اجتماعي)امروزه در عرصه بين المللي مورد مطالعه دانشمندان و محققان بسياري قرار دارد.از جمله شاخه هاي نوين علمي در مواجه با شهرها اكولوژي منظر شهري است.كه به شهر به عنوان مجموعه اي از اكوسيستم ها مي نگرد و رابطه شهر و پتانسيل هاي محيطي و بستر بوجود آورنده آن را مورد مطالعه قرار مي دهد.فضاهاي سبز شهري به عنوان بخش زنده و حياتي ساختار مورفولوژيك و عامل اصلي توازن اكولوژيك شهرها نقش بنيادين در پايداري شهرها دارند.و حضور اين قسم فضاها به جوانب مختلف پايداري شهرها كمك شايان توجهي مي نمايند. بطور كلي بازدهي فضاهاي سبز شهري در سه گروه بازدهي اكولوژيك و محيط زيستي بازدهي كالبدي-شهرسازي و بازدهي اجتماعي-رواني قابل تقسيم بندي مي باشد.فضاهاي سبز با تفكيك مناطق شهري تفكيك كاربري ها به ويژه كاربري متعارض جلوگيري از تراكم ساختماني برجسته سازي خطوط اصلي شهر و ايجاد تنوع در خطوط خشك معماري به برنامه ريزي و طراحي شهر كمك مي نمايند.افزون بر ميزان فضاهاي سبز و درصد كاربري فضاهاي سبز در محيط هاي شهري چگونگي پراكنش و ارتباطات و اتصالات فضاهاي سبز در مناطق مختلف شهر و ارتباط شهر با طبيعت خارج از آن در پايداري اين فضاها حائز اهميت بسيار مي باشد.اين موارد هم به لحاظ ساختاري و هم از جهت عملكردي بر پايداري فضاهاي سبز و در پي آن پايداري و انسجام فضايي شهرها بهبود شرايط زيست اقليمي و ايجاد اكوسيستم هاي فعال طبيعي در محيط هاي شهري و ارتقا كيفيت زندگي شهري و افزايش زيست پذيري شهرها اثر گذار هستند.شناخت و بررسي الگوهاي پراكنش فضاهاي سبز شهري در عرصه برنامه ريزي و طراحي با جهت گيري به سوي شهر پايدار و نگاه به شهر به عنوان بخشي ارگانيك از سرزمين موضوع اصلي اين نوشتار مي باشد.اين امر با رويكرد اكولوژي مناظر شهري و بيان ديدگاه هاي مختلف علم اكولوژي منظر و پرداختن به اصول اين علم و رابطه آن با توزيع تركيب وسعت و پيوستگي فضاهاي سبز شهري صورت پذيرفته است.دو ديدگاه كلي در زمينه توزيع فضاهاي باز و سبز شهري وجود دارد.ديدگاه اول پراكنش متمركز و ممتد اين فضاها و اثر آن بر شكل كلان شهر را مد نظر دارد و در ديدگاه دوم توزيع پراكنده قطعات كوچك در سراسر بافت شهري جهت سهولت دسترسي به آن مورد توجه بيشتر قرار دارد با اين زمينه و مطالعه نحو پراكنش فضاهاي سبز در شهرهاي جهان سيستم هاي توزيع زير بسته به محيط شهرها قابل معرفي هستند: 1.سيستم هاي فضاي سبز پراكنده 2. سيستم هاي حلقه هاي سبز 3. سيستم شعاعي 4. سيستم تركيبي حلقه و شعاع 5. سيستم خطي منحني 6. سيستم خطي در اكولوژي منظر شهري توجه به اصول ساختار (مشتمل بر نوع شكل اندازه و ارتباطات و اتصالات بين قطعات زمين )و عملكرد ( شامل حركات و جريان مواد انرژي و موجودات زنده) و تغييرات (اختلالات و تحولات منظر در طول زمان و اثر آن بر عناصر و عملكردها) بسيار مهم هستند .عناصر ساختاري منظر هم خود شامل لكه Patch دالان Corridor و بستر matrixمي باشند.سيستم هاي توزيع فضاي سبز شهري به لحاظ نقش آنها در پايداري شهري با رويكرد اكولوژي منظر جهت مكان يابي روشمند فضاهاي سبز از طريق احيا و اصلاح شبكه فضاهاي سبزو پيوستگي بستر طبيعي و اتصال لكه هاي باز و سبز شهري در موزائيك شبكه فضاهاي شهري و بهره گيري از استعدادهاي محيطي شهرها مورد بررسي قرار گرفته اند.فضاي سبز شهري به عنوان يك پارامتر زيستي بايد با توجه به شرايط محيطي هر منطقه مورد بررسي قرار گيرد.به دليل مسائل و مشكلات فراوان ساختاري و عملكردي از يك سوي و استعداد ها و توان هاي فراوان محيطي شهري از ديگر سوي مورد مطالعه اين نوشتار كلان شهر تهران انتخاب شده است.و الگوهاي مختلف پراكنش فضاهاي سبز شهري با رويكرد اكولوژي منظر شهري در آن مورد مطالعه و بررسي قرار گرفته و در نهايت نتايج اين بررسي در چهار چوب راهكارهايي جهت نيل به پايداري شهري با در نظر گرفتن جنبه هاي ساختاري و عملكردي فضاهاي سبز ارائه شده است.

مشخصات فضاهای سبز شهری

مشخصات فضاهای سبز شهری

از دیدگاه حفاظت محیط‌زیست، فضای سبز شهری، بخش جاندار ساخت کالبدی شهر را تشکیل می‌دهد. در این مبحث همچنین به این موارد نیز پرداخته شده است؛ انواع فضاهای سبز،‌ نقش و اهمیت فضاهای سبز در زندگی شهری، عملکردهای فضای سبز و نقش‌های عمده فضای سبز.

گونه‌شناسی کاربری فضای سبز شهری

 

فضاهای سبز شکل‌های گوناگون دارند و بنا به کاربرد آنها به انواع مختلفی دسته‌بندی می‌شوند. به طورکلی فضاهای سبز را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد: یکی فضاهای سبز برون شهری و دیگری فضاهای سبز درون‌شهری. فضاهای سبز پیرامون یا حاشیه شهر یعنی همان فضاهای سبز برون‌شهری از سویی نقش مهارکننده رشد بی‌رویه شهر را دارد و از سوی دیگر بازدهی اکولوژیک - زیست‌محیطی‌شان، شامل همه محیط‌زیست شهری می‌شود. فضاهای سبز عمومی تنها قسمت کوچکی از تمام پوشش گیاهی شهری را تشکیل می‌دهند. بنابراین می‌توان از همه فضاهای سبز موجود در سطح شهر صورت‌برداری کرد. در این حالت باید پس از شمارش فضاهای سبز، آنها را به صورتی روشن و منطقی، برحسب کاربرد، طبیعت یا مساحت برای هر مرحله و منطقه جغرافیایی طبقه‌بندی کرد.

 

چون دارایی سبز یک شهر، صرف‌نظر از فضاهای سبز عمومی که توسط شهرداری اداره می‌شوند، از مجموع فضاهای خصوصی، فضاهای کوچک دارای گیاهان خودرو و زمین‌های متعلق به دولت و یا اداره‌ای خاص تشکیل می‌شود. فضاهای سبز درون شهری هم بیشتر به صورت پارک احداث می‌شوند و از دیدگاه شهرسازی به زیبایی محیط‌زیست شهری می‌افزایند. افزون بر پارک‌های شهری، میدان‌ها،‌ مجموعه‌های ورزشی، پارک‌های تفریحی کودکان و باغ‌های گیاهی را نیز باید در زمره این گروه به شمار آورد.

 

فضاهای سبز برون‌شهری

 

فضای سبز برون شهری خود به چند دسته تقسیم می‌شود؛ کمربندی‌های سبز احاطه‌کننده، کمان‌های سبز محورهای سبز، پارک‌های ملی، پارک‌های جنگلی و پارک‌های گیاه‌شناسی. شرح هر کدام از این موارد گفته شده، به شکل خلاصه در این جلد از کتاب آمده است. اگر فضاهای سبز شهری را از نوع مالکیت به سه دسته عمومی، نیمه عمومی و خصوصی تقسیم کنیم، پارک‌های شهری در طبقه فضاهای سبز عمومی هستند. طبیعت این فضاها به گونه‌ای است که تمام طبقات مردم می‌توانند از آن استفاده کنند؛ در پارک‌های عمومی تمام وسایل سرگرمی و رفاهی، برای همه گونه سلیقه، فکر و سن وجود دارد.  پارک‌های شهری در مقیاس واحد همسایگی، در مقیاس محله‌ها، در مقیاس ناحیه و در مقیاس منطقه موجود هستند. همچنین فضاهای سبز خیابانی هم هستند که شامل فضای سبز میدان‌ها، حاشیه بزرگراه‌ها، حاشیه پیاده‌روها، جزایر میانی، تقاطع‌های غیرهمسطح، بانه‌های میانی راه‌ها (رفیوژ) و کنار خیابان‌ها می‌شوند.

 

گونه‌شناسی گیاهی فضاهای سبز شهری

 

 پوشش گیاهی یک منطقه از انواع  گونه‌های گیاهی موجود در آن تشکیل می‌شود. مشاهدات و تحقیقات لازم درباره نوع‌بندی، موقعیت‌های مختلف زیستی و تقسیمات جغرافیایی گیاهی تنها متوجه تک‌تک موجودات نمی‌شود، بلکه باید واحدهای سیستماتیک گیاهی را به طور کلی مد نظر قرار دارد. به ‌این ترتیب، تمام موجودات یکسان را که در این زمینه نزدیکی با یکدیگر دارند، در یک واحد خلاصه می‌کنند که به آن «تاکسون» می‌گویند. یک تاکسون  که واحدی از رده‌بندی گیاه‌شناسی است، می‌تواند یک گونه، زیرگونه، جهش یا حتی یک تیره را شامل شود. محدود بودن دایمی تعداد بی‌شماری از تاکسون‌ها نشان‌گر محدودیت قدرت گسترش هر گیاه است. این زمانی امکانپذیر است که امکانات مساعد اقلیمی‌_ اکولوژیکی در زیستگاه‌ها موجود است تا بذرها، جوانه‌ها و نهال‌ها به راحتی بتوانند رشد و نمو کنند. تنوع محیط جغرافیایی ایران و حاکم بودن وضعیت آب و هوایی گوناگون از منطقه‌ای به منطقه دیگر در پهنه وسیع کشور، سبب رویش جامعه گیاهی و رویشی متنوعی شده است.

 

بر پایه برخی مطالعات، گونه‌های جوامع گیاهی به بیش از 8000 نوع برآورده می‌شود. در مورد گونه انتخاب شده نباید عجولانه تصمیم گرفت. بررسی قاعده کاشت، بازدید از پارک‌ها، باغ‌ها و آشنایی کلی با گونه‌ها، مواردی هستند که برای تصمیم‌گیری در انتخاب گونه مفیدند.
در زمینه دسته‌بندی گیاهان، درختان به عنوان عناصری از فضای سبز، دارای ویژگی‌هایی هستند که بر پایه آنها به آسانی طبقه‌بندی می‌شوند. این طبقه‌بندی درختان چهار معیار اندازه، تراکم، شکل و برگ را باید در نظر گرفت. در دسته‌بندی دوم گیاهان، بوته‌ها و گیاهان پوششی قرار دارند. این گیاهان کوتاه قد هستند و رشد سریعی دارند. مانند گل‌ها، گیاهان، خزنده بالا رونده، پرچین‌ها و چمن‌ها. گونه‌های مختلف گیاهان به راه‌های متفاوتی می‌توانند در برابر فضای سبز خود ایفای نقش کنند. از این میان گونه‌های مناسب برای آلودگی‌ هوا، آلودگی صوتی و... را می‌توان نام برد.
(معیارهای برنامه‌ریزی فضاهای سبز شهری)، پیش از هر نوع برنامه‌ریزی برای توسعه سبز شهری، باید معیارهای محیطی و مکانی و استانداردهای توسعه فضای سبز معین شود.
(ضوابط و مقررات مربوط به کاربری فضاهای سبز شهری)، که به دو دسته عام و خاص تقسیم می‌شوند. «ضوابط عام» شامل مقررات و ضوابطی می‌شود که به شکل قانون و آیین‌نامه در سطح همه شهرهای کشور لازم‌الاجرا است؛ مثل قانون شهرداری‌ها، لایحه‌ قانونی حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها، مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و... .
اما «ضوابط خاص» شامل ضوابط و مقرراتی می‌شود که همراه با تمامی اسناد طرح‌های جامع و هدایت‌گر به تصویب مراجع ذی‌ربط رسیده و به شهرداری ابلاغ شود. مصوبات شوراهای اسلامی شهرها نیز در این باره جزء ضوابط و مقررات خاص طبقه‌بندی می‌شوند.

 

عناصر و عوامل فضاهای سبز عمومی


 

از جمله عناصر و عوامل فضاهای سبز عمومی می‌توان به رستوران، مزرعه کودکان، فضای پیک‌نیک، قلمستان، زمین‌های ورزشی، باغ گیاهان، تئاتر روباز و پیست دوچرخه سواری اشاره کرد .منابع آب یک سایت می‌تواند شامل آب‌های سطحی و سفره‌های آب‌های زیرزمینی است، باید توجه داشت که منظر (فضا) در طول زمان شکل می‌گیرد و طی دوران شکل‌گیری خود، با تغییرات و تحولات متعددی مواجه می‌شود؛ بنابراین، طراح منظر باید ترکیب درختان و درختچه‌ها را به گونه‌ای انتخاب کند تا ضمن دستیابی به آثار و عناصر منظر در کوتاه مدت، امکان رشد و جایگزینی درختان دارای عمر طولانی و دوام منظر را تامین کند.


 

معیارهای منظرسازی فضاهای سبز و باز شهری


 

 منظرسازی یا به عبارت بهتر «زمین آرایی» عبارت است از کاربرد گیاهان در طراحی به گونه و شکلی که موجبات ارتقای جلوه‌های دیداری محیط است. از این دیدگاه برخی از مهم‌ترین معیارهای زمین‌آرایی در عرصه‌های شهری به این شرح است: «انسجام فضایی، فضاسازی، نظم و تنوع، تکرار، سازگاری، مردم مداری، حداقل دخالت و تجاوز به شرایط طبیعی، راحتی دسترسی و حرکت و اصول زیباشناسی.


 

(اصول مدیریت حفظ و بهسازی فضاهای سبز عمومی)، موفقیت ساز و کار مدیریت فضاهای سبز شهری مستلزم رعایت اصول این معیارهاست: ارتقای نقش مردم، ارتقای بهره‌وری اکولوژیکی فضای سبز شهری و ارتقای بهره‌وری اجتماعی فضاهای سبز شهری

 

استانداردهای شهری

در سطح کشور ما ، استانداردها و معیارهای مشخصی به منظور تعیین همه سرانه های شهری ارائه نگردیده است . از طرفی ، استفاده از استانداردهای کشورهای دیگر نیز در زمینه تاسیسات مختلف شهری مانند مسکونی ، درمانی ، آموزشی و امثال آن ، به دلیل مغایر بودن شرایط آنها ، از نظر آب و هوایی ، ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی ، درآمد ، ابعاد و اندازه های خانوار و امثال آنها ، خالی از اشکال نم باشد . از آنجا که شرایط زندگی شهری در مناطق مختلف کشور با یکدیگر تفاوتهای اساسی دارد ، معیارها و اندازه سرانه های شهری در یک شهر از ایران نیز نمی تواند قابلیت اجرایی برای شهرهای دیگر را داشته باشد . زیرا با توجه به این حقیقت که کشور ما از نظر اقلیمی و طبیعی دارای آب و هوا و شرایط طبیعی متفاوتی است و هر کدام از این شرایط در نوع معیشت و زندگی شهرنشینان موثر افتاده است ،مسلما نم توان ضوابط و استانداردهای یک شهر (مثلا تهران و اصفهان ) را
ادامه نوشته

مدلهای برنامه ریزی شهری

مدلهای جاذبه ای

مدلهای جاذبه ای تقریبا بیش از هر مدل ریاضی دیگری در مطالعات برنامه ریزی شهري و حمل و نقل بکار برده شده است.

این مدلها در این نوشته به صورت زیر بررسی خواهد شد:

1-    پیدایش مدلهای جاذبه ای

2-    شکل جدید مدل جاذبه ای

3-    مدلهای جاذبه ای به عنوان مدلهای مکان یاب

4-    مسائل و محدودیت ها

5-    موارد کاربرد مدل

پیدایش مدلهای جاذبه ای

مدلهای جاذبه ای بر اساس روابطی که در زمینه علوم فیزیکی کشف و در علوم اجتماعی بکار برده شده ، بوجود آمده اند. علت نام گذاری خاص این

ادامه نوشته

طبیعت در شهر 3

شبکه سبز تورنتو:

میزان فضای سبز اشغال شده در توکیو 66 کیلومتر مربع معادل 3% ومیزان فضای سبز اشغال شده در تورنتو 75 کیلومتر مربع معادل 12% میباشد.نقش این فضا نیز حائز اهمیت است. در سال 1954 طغیان مسیلها و کانالها بیش از 50 نفر را از بین برد از آن پس دولت سازمانی را برای جلوگیری از خسارتهای مشابه جهت کنترل آبهای سطحی تاسیس کرد که امروزه آنرا موسسه نگهداری از نواحی تورنتو می نامند(TRCA).این موسسه زمینهای اطراف کانال و در امتداد رودخانه را خریداری و به مجموعه پارکهای شهر ملحق نمود. این پارکها محلی برای جمع آوری آبهای سطحی  و در حالت عادی برای گردشگری استفاده می شوند.

امروزه سه مسیر سبز اصلی در جهت شمال به جنوب در دل شبکه پارکهای تورنتو داریم:

1. هامبر- درسمت چپ

 2. دن-در وسط

3. روگ ریور- در سمت راست(شکل7).

 

 

12% از ناحیه را پارکهای مجزا پوشش می دهد(شکل5).

کریدورهای سبزبه طور غیر مستقیم راههای مهاجرت و سکونتگاهایی برای حیات وحش شده اند. مثلا گرگ صحرایی آمریکای شمالی، برای مهاجرت از کریدور سبز دن ریو استفاده میکند(MTRCA1992).

سازمان احیا ساحل (WRT) با کمک دولت فدرال و شهرداری تورنتو تشکیل شده و برای تنوع بخشی به گیاهان حاشیه دریاچه و حفاظت از درختان بلوط برنامه ریزی می کند.سازمان با خرید تملکهای شخصی امکان استفاده عموم را فراهم میکند(کمیسون سلطنتی 1992).

شکل 7 طرح حفاظت از پوشش گیاهی در شمال تورنتو را نمایش میدهد.

انتظار می رود امتداد بدنه ساحل در دهانه رود دن همچون یک گره کولوژیکی از شبکه سبز این ناحیه حمایت کند.

شهر در طبیعت:

استقرار مجدد محیط زیست با ظرفیت بخشی کشاورزی دو نظریه گوناگون برای اوردن طبیعت به شهر ارائه میدهد

از طرفی پارک TBBSP که پناهگاه پرندگان مهاجرتوکیواست ،فضای سبزی در بیابان آسفالت و بتن است.ازطرف دیگر،پارکTTP در تورنتو شکل یک گره اکولوژیکال در درون شبکه کریدورهای سبز را نمایش میدهد.

آوردن طبیعت در دل یک شهر پایان کار برنامه ریزی اکولوژیک نیست بلکه باید برای بقای دیگر شهرهایی از این قبیل و حتی اکوسیستم های کلان تر برنامه داشته باشیم(شکل7).

شکل7 سه مسیر سبز اصلی

 

 

نتیجه گیری :

"  شهر در طبیعت مهمتر(کارآتر) از طبیعت در شهر است".

 

در پایان تاریخچه   EDO ( ناحیه در نظر گرفته شده برای طراحی فضای سبزتوکیو)را توضیح می دهیم.

کاربری ناحیه EDO:

از نظر کلی مهمترین رویدادهای تاریخی به شرح زیر بوده است:

اختلاط شهر نشینی و استفاده از حومه (کیوتو 1996) به عنوان یک طرح بارز مبتنی بر سیستمهای محرک.

بوجود آمدن دهکده و یا شهر کوچک به واسطه تجارت و ارتباط بادریا قبل از 1600 میلادی

سال 1603 شهر توکیو (ایدو) به عنوان پایتخت ژاپن توسط لیاسو توکوگاوا

ایجاد صلح در دوران حکومت شوگان به مدت 250 سال تا 1868 میلادی.

قرن 19 و رشد جمعیت در حدود 3/1 میلیون نفرEDOرا به یکی از بزرگترین شهرهای جهان تبدیل کرد ولی همچنان شغل عمده مردم کشاورزی بود است.

مطالعات کشاورزی و نقشه برداری از منطقه میزان محصولات را تا 40% افزایش داد(فی جی 2002).

اگر زمینهای تحت تملک خاندان شوگان بود زیر کشت می رفت رشد کشاورزی تا 50% نیز امکانپذیر می شد(فی جی1992).

شکل 8

 

استفاده از فاضلاب انسانی به عنوان کود برای کشاورزی (تامورا1992).

زمینها عمدتا به شکل قطعات ریز در حدود 4 تا 6 کیلومتری مرکز EDO واقع بودند(شکل 9).

 

     شکل9

 

حتی امروزه در توکیو 600کیلومتر مربع از900 هکتار مزارع کشاورزی به صورت قطعات کوچک است که 6500 کشاورز حرفه ای در آنها مشغول به کار هستند(2% از کل مساحت قابل کشت در ژاپن).

 در حال حاضرکشاورزی در توکیو یک امر تفریحی محسوب می شود.

در سال 1968 فعالیت برنامه ریزی شهری و منطقه ای آغاز شد. در آن زمان برنامه ریزان قصد داشتند کشتزارها را کاملا به کاربری شهری (مسکونی) تغییر دهند.سرپرست توکیو خواستار توسعه شهر تا حد امکان بود این مسئله در حدود سی سال کشتزارهای آن منطقه را تحدید می کرد.

امروزه بیش از 60% کشتزارهای در توکیو جزء نواحی سبز سودمند است و  کشاورزی در آنجا ادامه دارد مثل سی سان ریکوچی. با آنکه یک هکتار از ساتاگایا به 40 قطعه زمین تقسیم شده است، بیش از 3% تولیدات کشاورزی را به خود اختصاص داده و سبزیجات،میوه ها و درختان تزئینی از محصولات

آن می باشد که برای مصرف آن ناحیه کاربرد دارد.

 

جدول تاریخی-فرهنگی ناحیه EDO.

قرن شانزدهم

بوجود آمدن دهکده و یا شهر کوچک

 

قرن هفده هم

پایتختی توکیو توسط لیاسو توکوگاوا

 

قرن نوزده هم

دوران حکومت شوگان ایجاد آرامش

 

قرن بیستم 

رشد کشاورزی و نقشه برداری از مزارع

 

 1900

رشد جمعیت در حدود 3/1 میلیون نفر

 

1920

رشد بی رویه و شتابان نواحی شهری

 

1939

طرح ایجاد کمربند سبز به دور شهر توکیو

 

1950

مکتب تربیتی لندن و طراحی براساس عدم تمرکز

 

1969

لغو اجرای طرح کمربند سبز

 

1970

طرح بازار توزیع ماهی برای توکیو

 

1978

پارک TBBSP در دستور کار دولت

 

1990

جنبش مدرن برنامه ریزی

 

 

 

References

 

Abercrombie P (1945) Greater London Plan: 1944. Master plan.

HMSO, London

Ashihara Y (1986) The hidden order. Kodansha International,

Tokyo

Banville D (1990) The vascular plants of metropolitan Toronto.

Toronto Field Naturalists, Toronto

Catling PM, McIntosh KL, McKay SM (1977) The vascular

plants of the Leslie Street Headland. Ontario Field Biologist

31:23–39

Fujii, M, Yokohari M, Watanabe T (2002) Identification of the

distribution pattern of farmlands in Edo (in Japanese with

English abstract). City Plan Rev Spec Issue 37:931–936

Ishida Y (ed) (1992) Incomplete city plan of Tokyo (in Japanese).

Chikuma-shobo, Tokyo

Kito H (1996) Environmentally advanced nation, Edo (Kankyo

Senshinkoku Edo). PHP Shinso, Tokyo

Koen-Ryokuchi-Kyokai (1939) Special issue on the parks and open

space plan of Tokyo (in Japanese), vol 3 (1&2)

MTRCA (1977) Aquatic Park Executive Summary

MTRCA (1989) Tommy Thompson Park; Master Plan and Environmental

Assessment

MTRCA (1991) Lake Ontario Waterfront Regeneration Project

MTRCA (1992a) Don River Watershed; State of the Ecosystem

MTRCA (1992b) Addendum; Tommy Thompson Park Master

Plan and Environmental Assessment

Parker BD (1983) Toronto region bird chart. Toronto Field

Naturalists, Toronto

Royal Commission on the Future of the Toronto Waterfront

(1992) Regeneration

Spirn AW (1984) The granite garden. Basic, Boston

Steers S (1979) A bird census conducted at the Leslie street spit,

spring and summer 1978. Ontario Field Biologist 33:35–45

Tamura A (1992) City planning of Edo and Tokyo (Edo Tokyo

Machizukuri Monogatari) (in Japanese). Jiji-tsushin-sha, Tokyo

Temple PJ (1980) Plants of the Leslie Street Headland, Toronto,

Ontario. Ontario Field Biologist 34:19–32

Tokyo Metropolitan Government (2000) City Planning of Tokyo

Tokyo JA (1992) Vegetables and flowers from Edo and Tokyo

(Edo Tokyo Yukari no Yasai to Hana) (in Japanese)

Ueno Y, Ogawara T (1994) Tokyo Bay Bird Sanctuary Park. In:

Landscape works 1994 (in Japanese), edited by Japanese

Institute of Landscape Architecture, pp 20–21

Watanabe Z (1983) Between cities and the country (Toshi to

Nouson no Aida) (in Japanese). Ronso-sha, Tokyo

Yokohari M, Takeuchi K (1995) Restoration of urban ecosystem

on the Lake Ontario waterfront of Toronto, Canada: Tommy

Thompson Park case study. J Jpn Inst Landsc Architect 58:53–

56

Yokohari M, Takeuchi K, Watanabe T, Yokota S (2000) Beyond

greenbelts and zoning: future directions of the environment of

Asian mega-cities. Landsc

 

 

 

با تشکر

حسین مشرف دهکردی

 

 

طبیعت در شهر2

تا قبل از سال 1960 که توسعه شهری شدت نیافته بود،آبگیرهای پایین دست رودخانه برای پرندگان سکونتگاه مناسبی به حساب می آمد از اینرو ارتقا (بازگردان) این ناحیه  علاوه بر محافظت از پرندگان مهاجر ، حیات وحش طبیعی را نیز به دهانه رودخانه تاما باز میگرداند.نظر به اینکه گونه های مختلفی از پرندگان به این پارک جذب شده اند مدیریت تلاش می کند تا این پارک را به محل سکونت دائمی آنان تبدیل کند.برای مثال قسمتی از علفزار موجود در پارک به خاطر حفاظت بیشتر با دست کوتاه می شود.در طول یک سال بیش از 160 گونه از پرندگان در این پارک زندگی میکنند که این نشان از نگهداری مناسب و مطمئن از آنجاست.از گونه های مختلف پرندگان غیر وحشی در این پارک می توان به قره غاز، مرغ ماهی خوار، یلوه(مرغ کوچک دریایی) و مرغ باران اشاره کرد(سایت اینترنتی  www.tptc.or.jp در oct2004). هرچند محلی که برای زندگی آنان در نظر گرفته شده مساحت کمی را به خود اختصاص داده است ولی تا این تاریخ بزرگترین سرپناه و اقامتگاه پرندگان مختلف به حساب می آید.جالب است بدانیم که این پارک بیش از 50 هزار نفر در سال بازدید کننده دارد.

هر دو پارک دارای فضای سبزی در مرکز و چند دریاچه در اطراف هستند ولی برخلاف تورنتو، TMG در توکیو برای ارتباط دادن شهروندان به فضای سبز سیستمی شبیه راهروهای سبز را تعبیه نکرده است. به همین علت TBBSP ممکن است فضای سبزی ضروری برای پرندگان باشد ولی نهایتا یک پناهگاه جدا(منزوی) از محیط پیرامون است. این موضوع شبیه یک طنز قدیمی است: (قطعه ای سبز افتاده در صحرای آهن)، مکانی آرام در دنیای پر هیاهوی صنعت.

در سال 1939 فرمانداری توکیو و شهرداران حومه آن از اجرای یک کمربند بزرگ و فضای سبز وسیع به دور شهر خبر دادند.(شکل 1 ایشیدا 1992)

 

(شکل 1 ایشیدا 1992)

 

کمربندی که د رطی جنگ دوم جهانی به وسیله پدافند هوایی تصویب شده بود و بعد از جنگ در سال 1947 محدوده بازسازی سکونتگاه های توکیو به شمار می رفت.اگر این طرح به طور کامل اجرا می شد TBBSP در انتهای جنوب کمربند سبز قرار می گرفت و به دیگر فضاهای سبز در درون کشور متصل می شد. همچنین این کمربند نگهداری از گونه های متنوع زیست در پارک را آسانتر می ساخت. ولی  طرح با مخالفت شدید مواجه گردید و نهایتا در سال 1969 کنار گذاشته شد.

 

معرفی پارک تامی تامپسون:

پارک تامی تامپسون در تورنتو بزرگترین شهر کانادا که امروزه بیش از چهار ملیون نفر جمعیت را در خود جای داده قرار دارد.شهر روبروی دریاچه انتاریو یکی از پنج دریاچه بزرگ شمال شرق آمریکا واقع شده است.

از نظر تاریخی به مثابه دروازه ای برای انتاریوی شمالی به حساب می آید.انتاریو یک کلمه هندی به معنای محل ملاقات است. در آن منطقه 45 رودخانه وجود دارد که شاهراه ارتباط آن در قرن بیستم می باشد.بنابر آنچه گفته شد تورنتو یکی از مهمترین بنادر درنزدیکی بزرگترین دریاچه ها است. در اواخر 1950 شهر تورنتو بزرگ شده و بندر تورنتو ظرفیت جابجایی بار بیشتری را پیدا می کرد. 1959 عملیات ساحل سازی آغاز شد.آجرها و آسفالت زیادی مصرف شد. ماسه و لجن کف دریاچه لایروبی شد تا دریاچه همچنان قابل استفاده گردد. در اواسط 1960 این توسعه با کندی و افت فراوانی مواجه شد و بدین ترتیب انباشت مصالح و توده های سنگ عملا ناحیه ای متروکه را بوجود آورده بود.(تاکیوچی، یوکوهاری 1995)

در سال 1973 MTRCA (اتحادیه محافظت از نواحی تورنتو) تصمیم به بازسازی ناحیه متروکه گرفت.آنجا به یک ناحیه مرکزی برای پارکهای تورنتو تغییر ماهیت می داد(شکل 3).

 

ادامه نوشته

طبیعت در شهر1

بسم الله الرحمن الرحیم

ماکوتو یوکوهاری، مارکو آماتی      مترجم : حسین مشرف دهکردی

طبیعت در شهر ، شهر در طبیعت: مطالعه موردی  بازگرداندن طبیعت  در توکیو ، ژاپن و تورنتو ، کانادا

دریافت مقاله3 دسامبر  2004 پذیرش: 15فوریه 2005  چاپ: 13 آبریل 2005

کنسرسیم فضای سبز  ژاپن سال 2005 میلادی

چکیده:

افزایش تقاضا جهت مرمت و بازسازی فضاهای سبز در شهرها برنامه ریزان را به فکر یک طرح  موثر انداخت.

این مقاله به بررسی و ارزیابی دو روش از راههایی که می توان طبیعت را به شهر بازگرداند ، می پردازد.

پارک پرنده سرخ خلیج در توکیو و پارک تونی تامپسون در کانادا با هم مقایسه خواهند شد.TBBSP در راستای اصلاح نما و ظاهر شهر توکیو که ناحیه صنعتی سنگینی به حساب می آمد ساخته شده است هرچند نبود کریدورهای سبز ارتباطی با پیرامون سبب قرنطینه شدن پرندگان در این محدوده شده است و اما پارک TTP در تورنتو به عنوان تنها مسیر ارتباطی برای شبکه فضای سبز آن ناحیه در راهی  مشهور به منحنی سبز و در نزدیکی دریاچه انتاریو واقع شده است.با اینکه هر دو پارک تحت تاثیر اصول طراحی بعد از جنگ که به جدا سازی فضای سبز از ناحیه مرکزی تاکید میکند، ساخته شده اند ولی از نظر ملاحظات اکولوژیکی TTP در شرایط بهتری واقع شده است چون پارک ژاپنی بیشتر به جدا سازی طبیعت از شهر اقدام کرده است.برای اینکه درک بهتری از ساختار شهر های اکولوژیک در جهان پیدا کنیم دو طرح را از نظر جداسازی و یا بازگرداندن طبیعت به شهر را بررسی می کنیم.

لغات کلیدی: پرندگان یک ناحیه،راههای سبز،اختلاط کاربریهای زراعتی و کشاورزی با شهرنشینی،پارک پرندگان مهاجر،توکیو،پارک تامی تامپسون، اسکله، آبنما.

ادامه نوشته

حداقل ويژگيهاي يك دوربين ديجيتال

حداقل ويژگيهاي يك دوربين ديجيتال

حتي اگر شما يك عكاس حرفه اي نباشيد، براي عكاسي آماتور احتياج به دوربيني داريد كه داراي حداقل ويژگيهايي باشد. با توجه به اينكه در بازار دوربين هاي مختلفي با قابليت هاي گوناگون يافت مي شود انتخاب يك دوربين متناسب با نياز  كار بدون داشتن يك سري اطلاعات در مورد دوربين هاي ديجيتال كار ساده اي نيست. در اينجا سعي شده است. كمترين امكاناتي كه براي عكاسي ديجيتال لازم است را خدمتتان ارائه كنيم. البته شما مي توانيد با توجه به نياز خود در هر مورد از قابليت هاي بالاتري استفاده كنيد.

ــ مگا پيكسل: كه به رزولوشن يا كيفيت عكس شما از نظر جزئيات بستگي دارد و بايد به اندازه اي باشد كه براي پرينت عكس كافي باشد. اگر به اين عامل توجه نشود نمي توانيد از عكسهاي با ابعاد بزرگ پرينت بگيريد يا قسمتي از عكس را پرينت بگيريد. حداقل مگاپيكسل براي هر پرينت با كيفيت و ابعاد بزرگ 6 مگاپيكسل است كه البته اين ويژگي در دوربينهاي امروزي به سرعت در حال پيشرفت است.

ــ ويژگيهاي خودكار (اتومات): از قبيل auto white balance, auto exposure, auto focus

ــ زوم اپتيكال 3xــ 4x: دوربيني كه فقط زوم ديجيتال دارد نخريد امروزه اكثر دوربينها زوم اپتيكال دارند. توجه داشته باشيد كه زوم ديجيتال كاربرد چنداني ندارد.

ــ مانيتور LCD: مانيتور LCD يكي از ملزومات دوربين هاي ديجيتال امروزي است و اين مانيتورها مرتباً در حال بهينه سازي بوده اند ولي هنوز دوربينهايي  هستند كه تصوير مانيتور آنها در نور روز قابل رويت نيست. و البته هر چه ابعاد مانيتور LCD بيشتر باشد بهتر مي توانيد عكس هاي خود را بررسي كنيد و در صورت لزوم عكس مجدد بگيريد.

ــ فشرده سازي (compression): فشرده سازي روشي براي كاهش حجم فايل يك عكس ديجيتال است. دوربين شما بايد قابليت تنظيم كيفيت و فشرده سازي عكسها را داشته باشد.

ــ مودماكرو: براي عكاسي از فاصله كم به اين ويژگي احتياج داريد. از جمله استفاده هاي آن مي توان به عكاسي از گل ها و حشرات و ... اشاره كرد.

ــ فلاش اتومات: در اين حالت زمانيكه نور كافي  نيست به طور اتومات فلاش روشن مي شود. اگر به عكاسي با فلاش زياد احتياج پيدا مي كنيد بهتر است دوربيني بخريد كه فلاش خارجي بر روي آن قابل نصب باشد. يا حداقل بتوان زاويه فلاش را تنظيم كرد. اين ويژگي براي عكاسي از فاصله كم بسيار مفيد خواهد بود.

ــ لامپ كمكي زوم: عبارت است از يك نور infrared يا قابل ديدن كه به دوربين كمك مي كند فاصله تا موضوع را تشخيص داده و از تار شدن سوژه در نور كم جلوگيري كند.

ــ حافظه قابل تعويض: دوربين شما بايد از حافظه حداقل 1 گيگابايت پشتيباني كند و حافظه آن در بازار يافت شود.

از سایت یاد بگیر دات کام

آموزش عکاسی دیجیتال 1

عكاسي با دوربين ديجيتال (قسمت اول)

احتمالاً در مورد دوربين هاي ديجيتالي كه همه كار مي كنند، بسيار شنيده ايد. فقط كافيست دكمه اي را فشار دهيد و به طور اعجاب آوري عكس هاي زيبايي خلق كنيد. آياهر چه دوربين بهتري داشته باشيد عكسهاي بهتري نيز خواهيد داشت.؟ شايد اين گونه نباشد!

حقيقت اين است كه شما مي توانيد با يك دوربين ساده و ارزان قيمت، عكسهاي زيبايي بگيريد و يا با يك دوربين گران قيمت، عكسهاي

ادامه نوشته